Görəsən mavi gözlü, şux mələyim, Göyçə gölüm bu hicrana necə dözür...

Bu gün Göyçə yenə yaman yadıma düşüb. Yadıma düşüb deyəndə ki, heç yadımdan çıxır ki... Heç bilmirəm bu gün onunçün niyə daha çox qəribsəmişəm. Sevimli peyğəmbərimizin ismini əzizləyib "Göyçək yer", "Göyçək məkan" adlandırdığı sevgili Göyçəm!...

Vaxtilə böyük öndər, şah babamız Şah İsmayıl Xətaiyə sığınacaq vermiş, onu öz isti qoynunda gizlətmiş etibarlı yurdum! Tarixə Miskin Abdal, Ozan Heydər, Ağ Aşıq Allahverdi, Şıx Alı, Dədə Ələsgər, Növrəs İman və başqa dühalar bəxş etmiş əvəzolunmaz diyarım! Mahallar içində sayılıb-seçilənim, qibləgahım, güvəncim Göyçəm, gözəlim mənim. Nə yazıqlar ki, indi işğal olunmusan, azğın yağıların oylağına çevrilmisən, taxtı-tacı, səltənəti talan edilmisən. Bəxti sınıq, dərdi dərin, qəlbi nisgilli, qürbətdə qalan Vətənim - Göyçəm, göyçəyim mənim!

Yəqin ki, indi sən də bizim üçün darıxmısan. Səni canlarından çox sevən, sədaqətli, vəfalı övladların üçün. Vəfalımı?... Heyflər olsun ki, biz sənin qədrini az bildik, yetərincə dəyərləndirmədik, qoruya bilmədik. Bəlkə elə buna görə bəzən həsrətinlə qisas alıb, cəzalandırırsan bizləri! Yox, yox! Sən insanlar kimi yaddaşsız, unutqan, etibarsız ola bilməzsən! Unutmazsan, yaddan çıxarmazsan bizləri, başı bəlalı, ürəyi dərdli yurdum. Sənin taleyində, qismətində belə şeylər çox olub. Həmişə də heç nə olmamış kimi öz cənnət qucağını ana kimi geniş açaraq, övladlarını mehribanlıqla yenidən köksünə sıxmış, onları xəcalətdən qurtarmısan. Heyf, min heyf ki, biz səni göz bəbəyimiz kimi qoruya bilmədik, qüdrətimiz, cəsarətimiz çatmadı. Nə etməli? Özün yaxşı bilirsən ki, "arxalı köpək qurd basar". Müvəqqəti də olsa bu ağrı, bu niskil, bu qüssə ilə barışmalı, bir təhər dözməliyik! Axı biz dözümlü xalqıq. Əgər dözə bilsək!...

Sənin isti, ilıq qucağına qayıdanadək...Görəsən mavi gözlü, şux mələyim, Göyçə gölüm bu hicrana necə dözür, necə tablaşır? Eh, mənim nazlı-qəmzəli gölüm, boynu burux gözəlim... Yaxşı ki, Sən də insanlar kimi vəfasız, etibarsız olmadın. Ana Göyçənin köksü üstündə, qucağında məğrur dayanıb, öz saf, bakirə, ilıq nəfəsinlə talenin acı, amansız oyunlarından hiddətlənən çılğın ləpələrinlə onun yanan, alovlanan qəlbinin atəşini səngidir, yaralarına məlhəm olursan...Həmişə yuxuda görürəm dağları. Həmişə də hikkəli, kədərli, qəmli, qüssəli... Ərən igidlər kimi Göyçəni üzük qaşıtək əhatəyə alan, onu pis gözlərdən, yad nəfəslərdən, xain baxışlardan qoruyan məğrur dağlarım - Şahdağ, Qocadağ, Qaradağ, Maraldağ, Sarınər, Vəfadağı, Keyti...

Heç olmasa Siz sınmayın, əyilməyin, əriməyin düşmən qarşısında. Nə qədər çətin, dözülməz olsa da, başınızı dik tutun, qürurla dayanın. Qoymayın qəmlənsin, qüssələnsin, boynu burux, bəxti sınıq Göyçəm. Dərddən, qəmdən, ayrılıqdan az qala havalanmış eloğlularından birinin dediyi kimi:...

Ulu dağlar, kimə deyim dərdimi,

Göz yaşlarım Arazdımı, Kürdümü,

Dağlar, Sizə tapşırıram yurdumu,

Yalvarıram, fitnələrə uymayın,

Göyçəmizi darıxmağa qoymayın...

İndi fitnəkar, kafir ermənilərin ayağı dəydikcə özünü alçalmış, murdarlanmış sayan Keçəltəpə, Şivri, Sarıtap, Pirlik və b. təpələrim, Qarabattağı, Gözə, Hümbətbiçən, Qaranınqoruğu, Uçuqkom kimi yamaclarım, Sarınər, Ələs, Qoyundağı kimi yaylaqlarım, Şairrza, Cillik, Domyeri, Ağkilsə, Yumrutəpə və s. örüşlərim, yəqin ki, xəcalətdən tər tökür, əriyir, doğma övladları olan bizlərin yolunu, səbirsizliklə, hürkək baxışlarla hər an gözləyirlər. Hələ mən bulaqlardan danışmıram. Göz yaşı kimi dumduru, şərbət kimi şirin, buz kimi soyuq sulu, min bir dərdin dərmanı bulaqlarım - Sonabulağı, Maral bulağı, Pəricahanbulağı, Dəlibulaq, Pəribulağı, Qarabulaq...Görəsən Qocadağla Qaradağın arasında əzəmətlə, qürurla, məğrur dayanan, əkiz qardaşlar kimi baş-başa verən əzəmətli, vüqarlı şiş qayalar-Kiçik Şişqaya, Böyük Şişqaya, möhtəşəm, füsunkar Qaysafalar yerindəmi? Keşiyini çəkə bilirlərmi yurdumun? Yoxsa xəcalətdən ovulub-tökülüblər, yerlə yeksan olublar?...

Ey, ayrılığına, həsrətinə, qəm-qüssəsinə, nisgilinə, kədərinə-qəminə dözə bilmədiyim məmləkətim. Sənin haqqında yazmaq mənə çox çətindir, əzablıdır, zülmlüdür. Bilmirəm haradan başlayım, nədən başlayım, nədə qurtarım. Axı "hər şey yaddan çıxsa, unudulsa da, yaddan çıxmaz Vətən dağı". Vallah cismimizdə dözüm, ürəyimizdə təpər, ruhumuzda ilham qalmayıb. Bir zamanlar "Aşıq Pəri məclisi"nin sevilən üzvü, unudulmaz Tərlan Göyçəli öz ağrılı-acılı yazılarından birində qeyd etdiyi kimi:

Tarixin hökmünə mat qalıb zaman,

Dünyanın oxuna hazırdı kaman,

Belə bir dövrandan aman, əlaman!

Sındırdı belimi, tökdü didəmi,

Bir Vətən həsrəti, bir Göyçə qəmi!

Böyük Azərbaycanımızın cənnət guşələrindən biri, əsrarəngiz təbiətli müqəddəs Göyçəm! Sənsiz cismən diriyiksə, ruhən, mənən ölüyük. Axı Vətən vətəndaşın namusudu, qeyrətidi. Hər özünü sənin vətəndaşın sanan kəs, Səni qorumağı bacarmalıdır. Qisasını nankor düşməndən, amansız yağıdan almalıdı. Yəqin ki, o gün də gələcək. Əgər, qisas qiyamətə qalamasa! Özün bilirsən, yaramız çox dərindir, anam Göyçə! Bu yaranın göynərtisi həsrətimizi vüsala, qeyrətimizi silaha döndərməyənə qədər bizi tərk etməyəcək. Yenə eloğlularımdan birinin yaralı misraları düşür yadıma:...

Təbiblərdən məlhəm umma yarama,

Qazdır məzarımı Göyçəyə sarı...

Təki Sən yaşa gözəl, gözəl olduğu qədər də bəxtsiz, talesiz yurdum. Başını dik tut, əyilmə, sınma biz gələnə qədər qarı düşmən qarşısında. Səninlə görüşmək ümidi ilə. Səninlə sənsiz...

Ramiz HƏSƏNLİ

Texnika üzrə fəlsəfə doktoru