1988-ci il deportasiyasında əhali qovulmuş, kəndin varidatı dövlət səviyyəsində talanmışdır...
Göyçə gölünün şimal-şərqində, Basarkeçər kəndindən(indiki Vardenis şəhəri) 15 km. şimal-qərbdə, dəniz səviyyəsindən 2048 metr yüksəklikdə yerləşmiş Kəsəmənin qədim məzarlığndakı daş kitabələrin X-XI əsrə aid olması oğuz türkünün bu yerləri binələşdirməsinin azı 1000 illik tarixindən söhbət açmağa imkan verir. Rəsmi sənədlərdə isə bu qədim türk yurdu barədə ilk məlumatal 728-ci il tarixli “İrəvan əyalətinin icmal dəftəri”ndə rast gəlinir. Həmin sənədin 16-cı səhifəsində bu kənd öz əzəli adı ilə-Solaq kəndi kimi təqdim olunub və “Məraq (indiki Bala Məzrə) kəndi tərəfdəki Solaq kəndi” kimi təsniflənib. Müvafiq qeydlərdən o da bəlli olur ki, həmin vaxt bu kəndin sultan xəzinəsinə illik vergisi 2800 ağça həcmində imiş.
XVIII əsrin II yarısında buraya Qazağın Kəsəmən kəndindən köçüb gələnlərin hesabına kənd xeyli böyümüş və elə o zamandan etibarən qeyri-rəsmi olaraq Kəsəmən adlandırılmışdır. 1800-cü ilə dair sənədlərdə isə artıq kəndin adı rəsmi mənbələrdə də Kəsəmən kimi qeyd olunmuşdur. 1826-1829-cu illər aralığında baş vermiş torpaq çəkişmələrində İran və Türkiyənin müqavimətini qıran Rusiyanın istəyi ilə yeni yaradılmış erməni vilayətinin idarəçiliyinə verilmiş Göyçə hövzəsində o zaman yaşayış üçün yararlı sayılan kəndlərin İ.Şopen tərəfindən tərtib olunmuş siyahısında Kəsəmənin adı 52-ci sırada yer alıb.
Erməni tarixçisi Z.Korkodyanın rəsmi statistikaya əsasən hazırladığı “Sovet Ermənistanının əhalisi 100 ildə: 1831-1931” kitabında verilən məlumatlara görə, Kəsəmənin sırf türk əhalisinin sayı 1831 -ci ildə 166, 1873-cü ildə 379, 1886-cı ildə 492, 1897-ci ildə 671, 1904-cü ildə 713, 1914-cü ildə 894 nəfər təşkil etmişdir. 1918-ci ildə Ararat Respublikasının nizami quldur dəstələri kəndə xeyli ziyan vursalar da, onu boşaltmağa nail olmamışlar. Daşnaklar bu niyyətlərini yalnız ikinci həmlədə 1919-cu il aprelin 13-20-si aralığında həyata keçirdikləri qətliamlar zamanı gerçəkləşdirmişlər. Kəndin sağ qalan əhalisi Azərbaycana, əsasən Daşkəsən və Şəmkir nahiyələrinə pənah aparmış, əmlakları talan edilmişdir. 1922-ci ildə Ermənistanın daşnak-kommunist hökumətinin toxunulmazlıq barədə zəmanətindən sonra kəndə dönənlərin sayı 249 nəfər, yəni qaçanların 25 faizi həddində olmuşdur. 1926-cı ildə kənd əhalisinin sayı artaraq 414, 1939-cu ildə isə 758 nəfərə çatmışdı.
1948-1953-cü illər aralığında Ermənistanda dövlət səviyyəsində həyata keçirilən deportasiyalar zamanı Kəsəmənin adı köçürüləcək kəndlərin siyahısına rəsmən daxil edilməsə də, zərbə ondan da yan keçməmiş, müxtəlif bəhanələrlə həyata keçirilən təzyiqlər nəticəsində əhalinin böyük bir qismi doğma yurdunu tərk etmişdir ki, bu reallıq da öz əksini rəsmi statistikada tapmışdır. Belə ki, 1945-ci ildə kənd əhalisinin sayı 716 nəfər olduğu halda, 1959-cu ildə bu göstərici 583 nəfər həddinə qədər azalmışdı. Amma repressiyalar bununla bitməmiş, sonrakı 30 il ərzində də müntəzəm xarakter daşımışdır.
Ermənistan SSR Ali Sovetinin 25 yanvar 1978-ci il tarixli qərarı ilə Kəsəmən toponimi “Bahar” sözü ilə əvəzlənmişdir. 1979-cu il siyahıyaalınmasının nəticələrinə görə Kəsəmən əhalisinin sayı 955 nəfər idi. 1988-ci il deportasiyasında əhali qovulmuş, kəndin varidatı dövlət səviyyəsində talanmışdır. Ermənistan Respublika sı parlamentinin 9 aprel 1991-ci il tarixli qərarı ilə kənd “Arpunk” adlandırılmışdır.
Tədqiqatçı-jurnalist: Salman VİLAYƏTOĞLU.
Təqdim etdi: İlqar İSMAYIL
Oxuduğu məktəbdə adı əbədiləşən - ŞƏHİD ELŞAD HƏMİDOV.
20.04.2024Mədəniyyətimizin zənginləşməsində Aşıq Ələsgər amilindən istifadə mexanizmi
16.04.2024Aşıq Ələsgər xalqımızın Qərbi Azərbaycandan deportasiyası dövrünün qurbanı, canlı şahidi kimi
01.04.2024ORDA BİR KƏND VAR, UZAQDA... DOĞMA QARAQOYUNLUM - FOTO
26.03.2024NOVRUZ XALQIMIZIN MİLLİ BAYRAMIDIR!
20.03.2024Bayram Aslanov “Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalı ilə təltif edilib - Fotolar
19.03.202416 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.
16.03.2024Niyə məhz Qurbani?
04.03.2024Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO
26.02.2024Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR
24.02.2024Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib
24.02.2024Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı
21.02.2024Pəmbək. (Göldək)
21.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU
17.02.2024Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”
16.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN
Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.
12.02.2024QOŞABULAQ
06.02.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ
16.01.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI
15.01.202460 YAŞIN MÜBARƏK!
15.01.2024AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)
Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri
28.12.2023Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR
28.12.2023GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
27.12.2023AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB
26.12.2023İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI
24.12.2023Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!
24.12.2023Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili
21.12.2023BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI
10.12.2023Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
07.12.2023Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.
05.12.2023HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM
04.12.2023AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.
03.12.2023Bax, biz Göyçə torpağındayıq...
29.11.2023BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR
25.11.2023SƏHRADA YALQIZLIQ
25.11.2023Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO
23.11.2023İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik
21.11.2023“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR
14.11.2023Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib
08.11.2023Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.
07.11.2023Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə
31.10.2023"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.
30.10.2023Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.
28.10.2023“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ
26.10.2023Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR
24.10.2023TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ
21.10.2023Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.
21.10.2023Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə
17.10.2023
Göyçə.az saytı müstəqil media orqanı olaraq, Oğuz Türklərinin əzəli vətəni - Qərbi Azərbaycanın bütün mahallarının: tarixini, folklor - etnoqrafiyasını, qədim abidələrini, ədəbiyyat və mədəniyyətini; ictimai-siyasi və elm xadimlərinin həyat və yaradıcılığını; qədim Azərbaycan torpaqlarında süni şəkildə yaradılan Ermənistan dövlətinin işğal faktını işıqlandıracaq, yeni nəsilin maariflənməsi üçün öz töhvəsini verəcəkdir.
Təsisçi və baş redaktor: Qılman İman
Baş redaktorun müavini: İlqar İsmayıl
Redaktor: Günay Vəlizadə
E-poçt: [email protected]
