“Böyük dayaq” bədii filmində qəhrəmanların belə bir dialoqu var:
- Qeyrətimiz olsa, Muğan düzündə cənnət yaradarıq.
- Avazın yaxşı gəlir, oxuduğun quran olsa. Çətin işdir.
- Əlbəttə çətin işdir, amma insan əlində hər şey mümkündür.
“Böyük dayaq” filmi 1962-ci ildə çəkilib. 57 il qabaq kino dili ilə deyilmişdi ki, cənnət yaratmaq üçün qeyrət lazımdır. Amma 60 ilə yaxındır ki, - təsəvvür edin bir, yarım əsrdir ki, - qeyrətimizi cənnəti qurub-yaratmağa səfərbər etmirik. Halbuki Azərbaycan bütün mənalarda doğrudan da yer üzündə cənnət ola bilərdi. Əfsuslar ki, qeyrət cənnəti piltə-piltə, kərpic-kərpic uçurmağa çatdı. Bilirsiz bu necə olur? İndi hamısını bircə-bircə danışacam, sizin əziyyətiniz yalnız dinləməyə qalacaq. Onu da özünüzə çox görsəniz, vallah, heç ondan da incimərəm, onsuz da biz bir-birimizi artıq illərdir ki, dinləmirik.
Xeyli vaxt idi ki, sənədli-bədii filmlər sahəsindən getmişdim, ingilissayağı getmişdim. Məni sarıbaşlılar dilləndirdilər, Qax rayonunun Sarıbaş kəndinin sakinləri. Sarıbaş Azərbaycanın Dağıstanla sərhəd ərazisidir. Sonuncu dayaq nöqtəsi desəm daha düzgün olar. Sovet dövründə ən varlı kənd olub. Kəndin inkişaf etmiş infrasturkturlu yer olmasının göstərici orda kanalizasiya sisteminin mövcudluğu ilə ölçülürdü. Təsəvvür edin bir, dəniz səthindən 1800 metr hündürdə, hər tərəfi hündür dağlar və sıx meşəliklər olan ucqar dağ kəndində kanalizasiya sisteminin olması bilirsiz nə deməkdir? Aydın olmaq üçün bir müqayisə ilə deyim: Avropa deməkdir!
Mən hələ Sarıbaşda elektrik stansiyası, məktəb, idman zalı, xəstəxana, klub, kitabxana, 500 ildən də çox tarixi olan qədim məscid, yaşı lap əvvəllərə gedən qədim oğuz məzarlığı və sairəni demirəm. Sarıbaşda həyat vardı, qaynayan həyat. Kolxoz dağıldı, sarıbaşlılar da dağılışdılar. Hərə başını götürüb yaşamaq dalınca bir tərəfə getdi. Kənd daş-daş söküldü. İndi burda cəmi 10 ailə qalıb - heç yerə getməyən və getmək istəməyənlər. Hə, bir də qulaq göynədən səssizlik və o səssizliyin də səsi – sarıbaşlıların dirəniş göstərən baxışlarının harayı! Bax, 70 ildə kolxoz adı ilə qurulan mirası kolxozdan sonra 30 ildə dağıtmağımızdır bu günkü qeyrət. Adam yoxdursa sərmayə də qoyulmur, ancaq sərmayə qoyulmalıdır ki, adam da yaşasın. Bu birinci toyuq, yoxsa yumurta fəlsəfəsidir sanki. Halbuki, Sarıbaş həm də və ən əsası strateji əhəmiyyəti olan məntəqədir. Bizim sərhəddimiz yalnız ermənilərlə bitmir axı. Torpaqlarımıza, abidələrimizə - saysaq, görün nə qədər iddiaçı var. Yaşamayanda, sahib çıxmayanda metrə-metrə gedir, ayılanda isə ya itki faktıyla barışmalı oluruq, ya da sonu görünməyən müharibələrə qatılırıq.
Kəndə yollananda icradan bizə bir nümayəndə də qoşdular. Bizə bələdçi lazım idi, amma o, ağzımızı pusurdu. Biz sarıbaşlıları çəkirdik, amma icradakıları daha çox dağılmış evlərin çəkilib-çəkilməməsi narahat edirdi. Biz insan mənzərələrinin təsviri ilə məşğul idik, icradakılar isə “nailiyyətlərin” statistikası ilə. Bax budur, bizi içəridən az-az dağıdan. Bir şeyi birdəfəlik anlamaq gərəkdir ki, problemlər bəşəriyyət öləndə bitəcək. Həyat, yaşamaq təkcə adamın özünün şəxsi evində evi ilə bitmir, adama kəndlidir deyə “cəhənnəmə ki, necə alınır, o cür də yaşasın” münasibətini bəsləmək olmaz, insana insan kimi yanaşılmalıdır. Lap adam ayağı dəyməyən adada da, əgər orda bircə insan belə məskunlaşırsa.
Sarıbaşın tarixi qədimliyi, türk etimologiyası nonsens deyil. Çünki Azərbaycanın elə bir guşəsi yoxdur ki, orda minillilərin izi görünməsin. Bu mənada Azərbaycan nəhəng tarixi muzeydir. Sarıbaşınsa istisnalığı ondadır ki...
Kənd ən uca dağların içindədir. Başdan-başa müxtəlif ölçülü, formalı qənbər daşlardan ibarətdir. Onlardan tikilmiş evlər də, amfiteatr yollar da birlikdə qənbər daşlarının tamamlanmış memarlıq fakturasını yaradıb. Məhəccərlərin naxışlarından bir daha heç yerdə görməyəcəksiz. Burda təbiət ram olunmayıb, vəhşidir. Ancaq vəhşi təbiətin də öz gözəlliyi var. Havanın büllur saflığı tərkibindəki kristalları gözə görünən edir. Dağların başını qəfil alan duman bir anda ya yağışa çevrilir, ya da bir anda dağılır. Nəfəs dolu səslə İNSANı səsləyin, çağırışınız dağların başında da əks-səda verəcək. Otların xışıltısı, yarpaqların pıçıltısı, böcəklərin cırıltısı, quşların civiltisi alətlərdə çalınmayan təbii simfoniyadır. Təbiətin orkestrinə arada at kişnəməsi, nalların tıqqıltısı, malların böyürtüsü də əlavə olunur, hardansa fasilələrlə gələn gülüş səsləri, hardasa uşaq mübahisələri, hardansa gələn səslər, səslər... bu iri miqyaslı orkestri təsəvvür edə bilirsiz? O gözə görünməsə də anladır ki, kənddə həyat hələ var. Sarıbaşın öz sərhəddi dərin uçurumlardır, aşağı hər zaman baxa bilərsiz, sizi fəndgircəsinə özünə çəkməyəcək. Torpağa ayağınızı yalın basın, o öz enerjisini sizə ötürəcək, təmənnasız-filansız. Gecələr əlinizi səmaya uzadın, istədiyiniz ulduzu götürə bilərsiz, çünki onlar sizə çox yaxın olacaqlar.
Sarıbaşlılar xüsusi adamlardır, anadolu şivəsində danışırlar. Ağbəniz, sarışın, sinəsi bayatılarla dolu sadə kəndlilərdir. Onların yaşayışı çətindir. İş yox, mədəni məşğuliyyət yox, məktəb bağlı, klub fəaliyyətsiz, səhər naxura – axşam axura, toyuq-cücə... kəndə yalnız 60-cı illərin hərbi villisi işləyir. O da çala-çuxur, daşlıq iki çaydan keçməli olur. Qış düşəndə isə zülm də birə-beş artır. Ancaq onlar bunda da bir məna tapırlar. Sarıbaşlılar qənbərli kəndin canlı qənbər daşlarıdırlar. Onlarla təbiət arasında qəribə bir həmahənglik var. Əgər bu gün xəritədə Sarıbaş kəndi hələ qalıbsa, buna görə yalnız və yalnız onlara “sağ olun!” demək düşür.
Doğrudan da istəyimiz olsa, hər şeydə şəxsi mənfəət vərdişini tərgitsək, vətənimizi şüar xətrinə yox, həqiqətən sevsək, Azərbaycanın hər bucağında cənnət yarada bilərik. Məgər hər şey insanın əlində deyil?! Sarıbaşı turist məkanına çevirmək olar. Məgər avropalı vəhşi təbiətdə dincəlməyi sevmir? Sarıbaşı canlı kinopavilyona çevirmək olar. Məgər dünyada kino çəkilmir? Sarıbaşı sadəcə yaşatmaq lazımdır, məgər tarix daha yazılmayacaq?
...Mən ilk dəfə idi ki, yaradıcılıq işimi bitirəndə sevinc hissi yaşamırdım, qəribə hisslər vardı içimdə. Qatarda başa düşdüm ki, sən demə... vurulmuşam, mən Sarıbaşa, onun daşının, torpağının, suyunun, çiçəklərinin, böcəklərinin, cana rahatlıq gətirən əzəli və əbədi səsli səssizliyinin sehrinə düşmüşəm! Sarıbaşı istisna edən də onun bu sehirli cazibə qüvvəsidir, bəlkə də heç bir yerdə olmayan bir qüvvə. Bilirəm ki, ora yenə qayıdacam, mütləq qayıdacam, bu təkcə sarıbaşlı cazibənin məni çəkdiyinə görə olmayacaq, həm də ona görə baş verəcək ki, sevməyi bacaranlar üçün etiraflar da tükənmir!/moderator.az/
Arzu Qazıyeva
ORDA BİR KƏND VAR, UZAQDA... DOĞMA QARAQOYUNLUM - FOTO
26.03.2024NOVRUZ XALQIMIZIN MİLLİ BAYRAMIDIR!
20.03.2024Bayram Aslanov “Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalı ilə təltif edilib - Fotolar
19.03.202416 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.
16.03.2024Niyə məhz Qurbani?
04.03.2024Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO
26.02.2024Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR
24.02.2024Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib
24.02.2024Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı
21.02.2024Pəmbək. (Göldək)
21.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU
17.02.2024Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”
16.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN
Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.
12.02.2024QOŞABULAQ
06.02.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ
16.01.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI
15.01.202460 YAŞIN MÜBARƏK!
15.01.2024AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)
Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri
28.12.2023Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR
28.12.2023GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
27.12.2023AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB
26.12.2023İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI
24.12.2023Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!
24.12.2023Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili
21.12.2023BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI
10.12.2023Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
07.12.2023Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.
05.12.2023HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM
04.12.2023AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.
03.12.2023Bax, biz Göyçə torpağındayıq...
29.11.2023BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR
25.11.2023SƏHRADA YALQIZLIQ
25.11.2023Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO
23.11.2023İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik
21.11.2023“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR
14.11.2023Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib
08.11.2023Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.
07.11.2023Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə
31.10.2023"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.
30.10.2023Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.
28.10.2023“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ
26.10.2023Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR
24.10.2023TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ
21.10.2023Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.
21.10.2023Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə
17.10.2023Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.
15.10.2023"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.
15.10.2023