Oğuz-türk yurdlarının qədim yurd yeri - Gorus rayonu

12:30 / 24.12.2018
Baxılıb: 2798

Gorus rayonu Zəngəzur mahalının mərkəzində yerləşir və 752 kv.km sahəni əhatə edir. Zəngəzur mahalının taleyində erməni-türk münasibətlərinin kəskinləşməsində Gorus rayonu və burada cəmləşən millətçi ermənilər xüsusi rol oynamışdır. Ümumi görünüşü, təbiəti çox gözəl olan bu əraziyə üç istiqamətdən - Qafan, Üç təpə və Laçın tərəfindən girmək mümkündür.

Yaşayış məntəqələri, əsasən, Bazarçay (Voratan), Gorus, Zoraşen, Xndzoresk çayları ətrafında yerləşir. Rayonun əhalisi azərbaycanlı və ermənilərdən ibarət olmuşdur. Gorus qədim və inkişaf etmiş şəhər kimi həmişə siyasi hadisələrin mərkəzinə çevrilmiş, Zəngəzurun idarə sistemi bu şəhərdə yerləşmişdi. Qaçaq Nəbinin fəaliyyəti, Daşnaksütyun partiyasının genişlənməsi, Azərbaycan türklərinin qırğınına rəvac verilməsi və s. məhz bu şəhərlə bağlıdır. Uzun ilər Albaniyanın, oranın tərkibində olan Gorus 1805-ci ildə Rusiyanın əlinə keçdi və Qarabağ mahalı yarandıqdan sonra Zəngəzurun bir parçası kimi buraya daxil edildi.

1915-ci ildən başlanan qırğınlar nəticəsində azərbaycanlılar Gorus rayonundan da qovuldu və nəticədə Qafan, Mehri, Gorus, Sisyan Azərbaycandan həmişəlik qoparılaraq Ermənistana verildi. Andranikin 1918-ci ildə Gorus şəhərini özünün baş qərargahı seçməsi belə bir acı sonluqla qurtardı.

Prof. S.Əsədov bu tarixi faciəni və onun səbəblərini ürək yanğısı ilə belə açıqlayır: «...Gorus Zəngəzur mahalının mərkəzində olduğu üçün o, hələ 1876-cı ildən Zəngəzurun mərkəzi hesab olunurdu. Elə bunu nəzərə alaraq Andranik 1918-ci ildə Zəngəzurdan bütün azərbaycanlıları qovmaq, ancaq erməniləri saxlamaqla onu Ararat respublikasına birləşdirmək məqsədilə Gorus şəhərini özünün baş qərargahı elan etdi. Gorus antitatar (antiazərbaycan) təşviqatçıların ocağı idi. Andranik İrəvanın erməni hökumətini tanımaqdan imtina etdi. Gorus əslində onun xüsusi dövləti idi. Bu şəhərdəki qaçqınların (ermənilərin) çoxu Türkiyədən gəlmişlər, onlara təsir eləmək çətin deyildi. « Təşviqatçılar » deyəndə ki, tatarlar (azərbaycanlılar) elə həmin türklərdir, məsələ həll edilirdi. Bandit dəstələri əhalini qorxudaraq Azərbaycanın hakimiyyətini belə tanımadan müsəlman əhalisinə hücum çəkərək məhv edir. Dinc əhali talan olunur, daimi yaşayış yerlərini tərk edib qonşu qəzalarda özlərinə sığınacaq axtarırdılar. 60 mindən çox müsəlman çöllərdə qalıb, aclığın və soyuğun dəhĢətlərini görürdülər ».

1920-1989-cu illərdə bu təqiblər, təhqirlər davam etmiş, vur-tut cəmisi dörd kənddə qalan azərbaycanlılar da 1988-1989-cu ildə acınacaqlı şəkildə Gorusdan qovuldular. Mövcud elmi ədəbiyyatı, xəritə və dövlət sənədlərini izlədikdə məlum olur ki, Gorus rayonunda azərbaycanlı kəndləri dörd yox, daha çox olmuşdur.

Prof. S.Əsədov xaraba qalan və itirilmiş xeyli yer-yurd adlarımızı qeydə almışdır: Ağbulaq, Alçalı, Abbaslar, Abbas dərəsi, Ağ körpü, Birinci Alyanlı, İkinci Alyanlı, Ağaflı, Ayxanlı, Amudux, Bəzli Ağcakənd, Babalı, Qayalı, Baba Yaqublu, Ballı qaya dağı, Ballı qaya kəndi, Bababelli, Bağırbəyli, Bəyəndur, Beşbarmaq qışlaq, Bina Qaragəzdik, Boz kaha, Qalanq, Qlican Qısadağ (Amulsar) dağı, Qurdqalaq, Kürdlər, Gavur Zəmi Gavur qalası,Gəlincə dağı, Gorus, Gəlcük, Güney qışlağı, Giləkərli, Mac, Əbdüləlillər, Əkərli (Həkirli), Ələkçi, Əliqulu kəndi, Ərəbxana, Əhmədağa, Xanazax, Xəznavar, Şamsız, Şahverdilər (şahverdi uşağı. Başaracur), şurnuxu vəs.

Mənbə: Vilayət Əliyev " Zəngəzurda qalan izimiz " 


Etiket:
Xəbərlər

Oxuduğu məktəbdə adı əbədiləşən - ŞƏHİD ELŞAD HƏMİDOV.

20.04.2024

Mədəniyyətimizin zənginləşməsində Aşıq Ələsgər amilindən istifadə mexanizmi

16.04.2024

Aşıq Ələsgər xalqımızın Qərbi Azərbaycandan deportasiyası dövrünün qurbanı, canlı şahidi kimi

01.04.2024

ORDA BİR KƏND VAR, UZAQDA... DOĞMA QARAQOYUNLUM - FOTO

26.03.2024

NOVRUZ XALQIMIZIN MİLLİ BAYRAMIDIR!

20.03.2024

Bayram Aslanov “Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalı ilə təltif edilib - Fotolar

19.03.2024

16 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.

16.03.2024

Niyə məhz Qurbani?

04.03.2024

Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO

26.02.2024

Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR

24.02.2024

Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib

24.02.2024

Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı

21.02.2024

Pəmbək. (Göldək)

21.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU

17.02.2024

Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”

16.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN 
 

14.02.2024

Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.

12.02.2024

QOŞABULAQ

06.02.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ

16.01.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI

15.01.2024

60 YAŞIN MÜBARƏK!

15.01.2024

AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)

12.01.2024

Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri

28.12.2023

Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR

28.12.2023

GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ

27.12.2023

AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB

26.12.2023

İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI

24.12.2023

Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!

24.12.2023

Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili

21.12.2023

BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI

10.12.2023

Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.

07.12.2023

Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.    

05.12.2023

HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM

04.12.2023

AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.

03.12.2023

 Bax, biz Göyçə torpağındayıq...

29.11.2023

BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR

25.11.2023

SƏHRADA YALQIZLIQ

25.11.2023

Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO

23.11.2023

İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik

21.11.2023

“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR

14.11.2023

Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib

08.11.2023

Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.

07.11.2023

Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə

31.10.2023

"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.

30.10.2023

Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.

28.10.2023

“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ

26.10.2023

Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR

24.10.2023

TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ

21.10.2023

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.

21.10.2023

Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə

17.10.2023
Bütün xəbərlər