Gorus rayonu Zəngəzur mahalının mərkəzində yerləşir və 752 kv.km sahəni əhatə edir. Zəngəzur mahalının taleyində erməni-türk münasibətlərinin kəskinləşməsində Gorus rayonu və burada cəmləşən millətçi ermənilər xüsusi rol oynamışdır. Ümumi görünüşü, təbiəti çox gözəl olan bu əraziyə üç istiqamətdən - Qafan, Üç təpə və Laçın tərəfindən girmək mümkündür.
Yaşayış məntəqələri, əsasən, Bazarçay (Voratan), Gorus, Zoraşen, Xndzoresk çayları ətrafında yerləşir. Rayonun əhalisi azərbaycanlı və ermənilərdən ibarət olmuşdur. Gorus qədim və inkişaf etmiş şəhər kimi həmişə siyasi hadisələrin mərkəzinə çevrilmiş, Zəngəzurun idarə sistemi bu şəhərdə yerləşmişdi. Qaçaq Nəbinin fəaliyyəti, Daşnaksütyun partiyasının genişlənməsi, Azərbaycan türklərinin qırğınına rəvac verilməsi və s. məhz bu şəhərlə bağlıdır. Uzun ilər Albaniyanın, oranın tərkibində olan Gorus 1805-ci ildə Rusiyanın əlinə keçdi və Qarabağ mahalı yarandıqdan sonra Zəngəzurun bir parçası kimi buraya daxil edildi.
1915-ci ildən başlanan qırğınlar nəticəsində azərbaycanlılar Gorus rayonundan da qovuldu və nəticədə Qafan, Mehri, Gorus, Sisyan Azərbaycandan həmişəlik qoparılaraq Ermənistana verildi. Andranikin 1918-ci ildə Gorus şəhərini özünün baş qərargahı seçməsi belə bir acı sonluqla qurtardı.
Prof. S.Əsədov bu tarixi faciəni və onun səbəblərini ürək yanğısı ilə belə açıqlayır: «...Gorus Zəngəzur mahalının mərkəzində olduğu üçün o, hələ 1876-cı ildən Zəngəzurun mərkəzi hesab olunurdu. Elə bunu nəzərə alaraq Andranik 1918-ci ildə Zəngəzurdan bütün azərbaycanlıları qovmaq, ancaq erməniləri saxlamaqla onu Ararat respublikasına birləşdirmək məqsədilə Gorus şəhərini özünün baş qərargahı elan etdi. Gorus antitatar (antiazərbaycan) təşviqatçıların ocağı idi. Andranik İrəvanın erməni hökumətini tanımaqdan imtina etdi. Gorus əslində onun xüsusi dövləti idi. Bu şəhərdəki qaçqınların (ermənilərin) çoxu Türkiyədən gəlmişlər, onlara təsir eləmək çətin deyildi. « Təşviqatçılar » deyəndə ki, tatarlar (azərbaycanlılar) elə həmin türklərdir, məsələ həll edilirdi. Bandit dəstələri əhalini qorxudaraq Azərbaycanın hakimiyyətini belə tanımadan müsəlman əhalisinə hücum çəkərək məhv edir. Dinc əhali talan olunur, daimi yaşayış yerlərini tərk edib qonşu qəzalarda özlərinə sığınacaq axtarırdılar. 60 mindən çox müsəlman çöllərdə qalıb, aclığın və soyuğun dəhĢətlərini görürdülər ».
1920-1989-cu illərdə bu təqiblər, təhqirlər davam etmiş, vur-tut cəmisi dörd kənddə qalan azərbaycanlılar da 1988-1989-cu ildə acınacaqlı şəkildə Gorusdan qovuldular. Mövcud elmi ədəbiyyatı, xəritə və dövlət sənədlərini izlədikdə məlum olur ki, Gorus rayonunda azərbaycanlı kəndləri dörd yox, daha çox olmuşdur.
Prof. S.Əsədov xaraba qalan və itirilmiş xeyli yer-yurd adlarımızı qeydə almışdır: Ağbulaq, Alçalı, Abbaslar, Abbas dərəsi, Ağ körpü, Birinci Alyanlı, İkinci Alyanlı, Ağaflı, Ayxanlı, Amudux, Bəzli Ağcakənd, Babalı, Qayalı, Baba Yaqublu, Ballı qaya dağı, Ballı qaya kəndi, Bababelli, Bağırbəyli, Bəyəndur, Beşbarmaq qışlaq, Bina Qaragəzdik, Boz kaha, Qalanq, Qlican Qısadağ (Amulsar) dağı, Qurdqalaq, Kürdlər, Gavur Zəmi Gavur qalası,Gəlincə dağı, Gorus, Gəlcük, Güney qışlağı, Giləkərli, Mac, Əbdüləlillər, Əkərli (Həkirli), Ələkçi, Əliqulu kəndi, Ərəbxana, Əhmədağa, Xanazax, Xəznavar, Şamsız, Şahverdilər (şahverdi uşağı. Başaracur), şurnuxu vəs.
Mənbə: Vilayət Əliyev " Zəngəzurda qalan izimiz "
Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupunun Bəyanatı
08.01.2025Qərbi Azərbaycan İcması Prezident İlham Əliyevin Qərbi azərbaycanlılarla bağlı fikirlərinə dair bəyanat yayıb
08.01.2025Petrosyanın vaxtilə azərbaycanlılarla bağlı səsləndirdiyi ifadələr xalqımıza qarşı deportasiyaların açıq şəkildə bəyan edilməsidir - Ülviyyə Zülfiqar
08.01.2025Bunu hamı bilsin, həm Ermənistan, həm onun arxasında duranlar ki, bu məsələ gündəlikdən çıxmayacaq, o vaxta qədər ki, azərbaycanlılar təhlükəsizlik şəraitində Qərbi Azərbaycana və o cümlədən Qərbi Zəngəzura yerləşəcəklər - Prezident İlham Əliyev
08.01.2025Prezident İlham Əliyev telekanallara müsahibəsində Qərbi Azərbaycan məsələsindən danışıb
07.01.2025AĞAYARIN ŞƏYİRDLİYİ
05.01.2025Qərbi azərbaycanlılara möhtəşəm bir xəbərim var - MÜSAHİBƏ
26.12.2024Dekabrın 26-da Azərbaycanda matəm elan edilib
25.12.2024Şanlı qələbə və İlham Əliyevin ad günü
24.12.2024Prezident cənab İlham Əliyevə "QAİ - Basarkeçər İcması" adından təbrik məktubu.
24.12.2024Dekabrın 21-də Qərbi Azərbaycan İcmasının cari ilin yekunlarına dair Ümumi Yığıncağı keçirilib.
21.12.2024Azərbaycan Prezidenti Rusiya telekanalına müsahibəsində Qərbi azərbaycanlılar məsələsindən danışıb
18.12.2024Şamil Ənvəroğlu şeirlərində fəlsəfi notlar
16.12.2024Qərbi Azərbaycan İcmasının kollektivi Ümummilli Liderin məzarını ziyarət edib
12.12.2024Akif Əli: “Qoy sənə deməsinlər - niyə getmirsən? Qoy desinlər - niyə gedirsən?!”
28.11.2024Londonda yaşayan azərbaycanlı yüksək dərəcəli fəxri ada layiq görülüb
01.11.20241948-1953-CÜ İLLƏRDƏ AZƏRBAYCANLILARIN QƏRBİ AZƏRBAYCANDAN DEPORTASİYASI
22.10.2024
Göyçə.az saytı müstəqil media orqanı olaraq, Oğuz Türklərinin əzəli vətəni - Qərbi Azərbaycanın bütün mahallarının: tarixini, folklor - etnoqrafiyasını, qədim abidələrini, ədəbiyyat və mədəniyyətini; ictimai-siyasi və elm xadimlərinin həyat və yaradıcılığını; qədim Azərbaycan torpaqlarında süni şəkildə yaradılan Ermənistan dövlətinin işğal faktını işıqlandıracaq, yeni nəsilin maariflənməsi üçün öz töhvəsini verəcəkdir.
Təsisçi və baş redaktor: Qılman İman
Baş redaktorun müavini: İlqar İsmayıl
Redaktor: Günay Vəlizadə
E-poçt: [email protected]
