Ağcabədinin Salmanbəyli kəndi Şaumyanın silahdaşının adını daşıyır - ARAŞDIRMA

12:40 / 25.06.2020
Baxılıb: 3658

Ağcabədi bölgəsində Salmanbəyli adlı kənd var. 1930-cu ilə qədər IV Barak adını daşıyıb. Əhalisi Qarabağın qeyrətli ellərindən olan kəbirlilərdir. Kəbirli elinin bir çox oymaq və obaları kolxoz quruluşuna qədər yaylaq-qışlaq güzəranı sürüblər. Kolxoz quruluşu dönəmində Qarabağ və Mil düzlərində, köhnə qışlaqlarında oturaq olublar. Bəziləri öz oba adları ilə, bəziləri isə sovet quruluşunun təşkil etdikləri barak sıraları ilə.

Azərbaycan müstəqilliyini qazanandan sonra sovet və partiya xadimlərinin adlarını daşıyan məntəqə adları dəyişildi. Salmanbəyli adına isə toxunulmadı. Səbəbi isə sadədir. Heç kim onu tanımır. Ağcabədi və Salmanbəyli kəndində bir araşdırma apardım. Kimliyini sordum. Çoxu onun Ağabəyli, Cəfərbəyli, Nəcəfqulubəyli, İmamqulubəyli kimi Kəbirli, Qaradolaq, Sarıcalı bəylərindən olduğunu söylədilər. Deyil əzizlərim. Tanış olun: Salman bəy Əlibəyov.

Salman bəy Mahmud bəy oğlu 1877-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. Real məktəbi bitirmişdi. Sonra Zaqafqaziya (Qоri) Müəllimlər Seminariyasına qəbul оlmuşdu. İnqilabi əhval-ruhiyyəsinə görə seminariyadan çıxarılmışdı. Kənd məktəblərinə müəllim düzəlmişdi. Bir müddət Həmidə bəyim Cavanşirin yanında, Kəhrizli kəndində dərs demişdi. Müəllimliklə yanaşı vəkillik fəaliyyəti ilə də məşğul olmuşdu. 1905-ci ildə Cavanşir qəzasında kəndli hərəkatına başçılıq etmişdi.

Salman bəy Əlibəyov 1917-1919-cu illərdə qızğın inqilabi fəaliyyət göstərmişdi.

Sovet və partiya arxiv materiallarında yazılır: " Qarabağ rayonlarında, xüsusilə Bərdə, Ağdam, Ağcabədi, Şuşa və başqa yerlərdə XX əsrin əvvəllərində kəndlilərin artmaqda olan inqilabi hərəkatına başçılıq edənlərdən biri də Salman Əlibəyov idi. O, AXC hökumət orqanlarının rüşvətxorluğunu, bəylərin, xanların və onların mənafeyini müdafiə edən türk işğalçılarının cinayətlərini qorxmaz inqilabçıya məxsus bir cəsarətlə ifşa edirdi. XX əsrin əvvəllərindən inqilabı mübarizə yoluna qədəm qoyan Salman Əlibəyov 1917-1918-ci illərdə silahlı kəndli dəstələri ilə bir neçə dəfə mülkədarlara və türk müdaxiçilərinə qarşı çıxış etmişdir. Müsavat hökuməti, bəy və xanlar Salman Əlibəyova ən qorxulu vasitələrə əl atırdılar. 1918-ci ilin yazında S. Əlibəyov müsavatçılar tərəfindən tutularaq Şuşa həbsxanasına salınır. Burada yeddi aydan artıq yatdıqdan sonra o, həmin il dekabrın 13-də Şuşa erməni zəhmətkeşlərinin köməyi ilə həbsxanadan qaçmağa müvəffəq olur".

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə məxsus arxiv materiallarında isə qeyd olunur: Şuşa qəza rəisi 1919-cu il yanvarın 28-də Gəncə qubernatoruna göndərdiyi raportda yazırdı: “1918-ci il dekabrın 15-də göndərdiyim teleqrama və dekabrın 16-da göndərdiyim 830 nömrəli raporta əlavə olaraq Zati-alinizə bildirirəm ki, Şuşa nahiyəsi üzrə müstəntiqin kamerasından ermənilər tərəfindən azad edilən Şuşa sakini Salman bəy Əlibəyov Şuşanın erməni hissəsində yaşayır. Ermənilər onu saxlayırlar. S. Əlibəyov erməni hissəsində açıqca bazara gedir. O, Azərbaycanda heç bir hakimiyyəti tanımır. Camaat içərisində hökuməti ələ salır, deyir ki, bu nə hökumətdir, saxtadır, kim onu yaradıb və s. Şuşada olan ingilis missiyasından dəfələrlə xahiş etmişəm ki, Əlibəyovun tutulmasına kömək etsinlər. Lakin onlar mənim xahişimə laqeyd münasibət bəsləyirlər. Zati-alinizdən xahiş edirəm ki, bu barədə general Tomsonun nəzərinə çatdırasınız, qoy o, hökumətə tabe olmamaq üstdə provakasiya törədən belə bir böyük dövlət canisini həbs etmək haqqında missiyaya göstəriç versin. Avam camaat belə bir fitnəkarın sözlərinə inanaraq, polisin tələblərini ödəməkdən imtina edir, yavaş –yavaş hökuməti də tanımırlar” .

Daha bir sənəd: Gəncə qubernatoru İbrahim ağa Vəkilovun məktubunda deyilirdi: "Salman bəy Əlibəyov deyilən – məşhur Şaumyanın, vaxtilə ondan dolanışıq xərci alan sağ əli Fərrux bəy Vəzirovun malikanəsini talan etmək ittihamı ilə həbs olunmuşdu. Salman bəy digər soyğunçularla birlikdə həbs edilmişdi və onlarla Şuşa həbsxanasında yatırdı. Erməni dostlarının razılığı ilə Salman bəy müstəntiq tərəfindən Şuşa şəhərinin erməni hissəsinə çağrılmış, burada onu müşayiət edən konvoy tərksilah edilmiş, Salman bəy isə azadlığa buraxılmışdır. Ermənilər onun üçün siyahı ilə pul toplamış və o, ermənilərin himayəsi altında Şuşada yaşayır. Həmin Salman bəy bu günlərdə ingilis zabitlərinin yanında olmuş, onlar ona demişlər ki, onun həbsinə heç kim cəsarət edə bilməz. Qubernator İbrahim ağa Vəkilov”

Sovet və partiya arxiv materiallarında yazılır: "S. Əlibəyov həbsxanadan qaçdıqdan sonra yenidən kəndlilərin silahlı dəstələrinə başçılıq edir. O, Gəncə qəzası üsyançı dəstəsinin başçısı Qatır Məmmədlə əlaqəyə girərək, Gəncənin və Qarabağın üsyançı kəndli dəstələri arasında əlaqə yaratmağa çalışırdı.
Qaraguruhçu bəylər bu alovlu inqilabçıdan qəti intiqam almaq qərarına gəldilər. 1919-cu ilin payızında Salman Əlibəyov gecə öz evinə gedərkən Sarıcalı bəyləri tərəfindən xaincəsinə öldürüldü".

Salman bəy Əlibəyov Quzanlı və Sarıcalı kəndlərinin mülkədarları olan sarıcalinskilər tərəfindən dəfələrlə xəbərdar edilməsinə baxmayaraq ermənilərlə əlaqəsini kəsmədi. Sonda günün günorta çağı H. bəy Sarıcalinski "Mauzer" tipli tapança ilə onu güllələdi. Onun haqqında Tiflisdəki daşnak mətbuatı da nekroloq vermişdi...

Ənvər Çingizoğlu,
jurnalist-etnoqraf

GOYCE.AZ


Etiket:
Xəbərlər

16 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.

16.03.2024

Niyə məhz Qurbani?

04.03.2024

Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO

26.02.2024

Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR

24.02.2024

Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib

24.02.2024

Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı

21.02.2024

Pəmbək. (Göldək)

21.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU

17.02.2024

Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”

16.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN 
 

14.02.2024

Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.

12.02.2024

QOŞABULAQ

06.02.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ

16.01.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI

15.01.2024

60 YAŞIN MÜBARƏK!

15.01.2024

AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)

12.01.2024

Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri

28.12.2023

Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR

28.12.2023

GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ

27.12.2023

AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB

26.12.2023

İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI

24.12.2023

Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!

24.12.2023

Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili

21.12.2023

BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI

10.12.2023

Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.

07.12.2023

Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.    

05.12.2023

HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM

04.12.2023

AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.

03.12.2023

 Bax, biz Göyçə torpağındayıq...

29.11.2023

BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR

25.11.2023

SƏHRADA YALQIZLIQ

25.11.2023

Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO

23.11.2023

İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik

21.11.2023

“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR

14.11.2023

Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib

08.11.2023

Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.

07.11.2023

Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə

31.10.2023

"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.

30.10.2023

Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.

28.10.2023

“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ

26.10.2023

Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR

24.10.2023

TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ

21.10.2023

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.

21.10.2023

Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə

17.10.2023

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ

17.10.2023

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.

15.10.2023

"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.

15.10.2023

Mərhəmlik və mərhəmət nümunəsi

09.10.2023

Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayon icmasının üzvləri ilə görüş keçirilib

07.10.2023

TÜRK DÜÇÜNCƏSİ ELMİ VƏ BƏDİİ MÜSTƏVİDƏ

05.10.2023
Bütün xəbərlər