"Ermənistandan" qovulmuş Azərbaycan türklərinin sayı İsrafil Məmmədov "Ermənistan" adlandırılan ərazilərdən - türklərin tarixi dədə-baba torpaqlarından deportasiya edilməsini belə dövrləşdirib:
"Birinci dövr 1905-ci il hadisələri ilə bağlıdır. Bu dövrdə ermənilər öz tarixi torpaqlarında yaşayan azərbaycanlıları planlı surətdə doğma yurdlarından çıxarmağa, qırmağa, milli soyqırıma başlamışlar. Azərbaycan türkləri ilə ermənilər arasında ilk toqquşmalar Bakı şəhərindən başlayaraq Azərbaycanın digər bölgələrinə - Şuşaya, Zəngəzura, İrəvana, Naxçıvana, Eçmiədzinə, Cavanşir və Qazax qəzalarına yayıldı".
1918-1920-ci illərdə ermənilərin Azərbaycan türklərinə qarşı törətdiyi soyqırım faktları daha təkmil, daha səriştəli idi. 1918-ci ildə Zaqafqaziyada üç respublikadan biri olaraq Ermənistan 1500 il ərzində ilk dəfə olaraq istiqlal əldə edərkən nə olur-olsun, Azərbaycan və Gürcüstanın sərhədləri hesabına "böyük Ermənistan" yaratmaq iddiasına girişdi. Erməni daşnak hökumətinin ərazi iddiaları Zaqafqaziya xalqları arasında qanlı vuruşmalara, qırğınlara, qaçqınlığa gətirib çıxardı. Həmin dövrdə ermənilər Azərbaycan türklərinin başına olmazın müsibətlər gətiriblər. 1918-1920-ci illərdə türklərin soyqırımı dövründə Ermənistanın indiki ərazisində yaşayan 575 min soydaşımızın 565 mini qırılıb və qovulub. Bu rəqəmi Z.Korkordyan "Sovet Ermənistanının əhalisi - 1831-1931" kitabında təsdiq edir.
1920-ci ildə sovet hökumətinə daşnaklardan cəmi 10 min nəfərdən bir az artıq Azərbaycan türk əhalisi qalmışdı. 1922-ci ildə yenidən indiki Ermənistan ərazisinə, yəni öz dədə-baba torpaqlarına 60 min azərbaycanlı qayıtdı. Həmin dövrdə artıq orada yenidən məskunlaşmağa başlayan soydaşlarımızın sayı 73 min nəfər oldu. Zəngəzur qəzasında o dövrdə 100-dən artıq kənd dağıdılmış, 50 mindən artıq azərbaycanlı Azərbaycan kəndlərinə pənah gətirmişdi. Sadə hesablamalara görə, təkcə həmin qəzada yaşayan soydaşlarımıza ümumilikdə 1 milyard manat dəyərində zərər vurulmuşdu.
1948-1953-cü illərdə Ermənistanda yaşayan soydaşlarımızın mərhələli şəkildə dədə-baba torpaqlarından deportasiya olunmasına qərar verildi. Stalin rejiminin qılıncının dalının və qabağının kəsdiyi bir zamanda 100 min Azərbaycan türkü guya "öz istəyinə" əsasən o vaxtkı Azərbaycan SSR-in Kür-Araz ovalığına "könüllü" şəkildə köçürülürdü.
Lakin bu, bir xalqın sözün əsl mənasında soyqırıma məruz qalması demək idi. Köçürülmə prosesində minlərlə soydaşımız şəraitin çətinliyinə dözməyərək məhv oldu. Nəhayət, 1988-1989-cu illərdə indiki Ermənistan ərazisindən 10 minlərlə soydaşımız soyqırıma və deportasiyaya məruz qaldı. Bu, bəşər tarixində misli-bərabəri olmayan bir cinayət aktı idi. İ.Məmmədovun fikrincə, bu sahənin tədqiqatçıları şübhəsiz, gələcəkdə sübut edəcəklər ki, 1988-1989-cu illərdə Ermənistandan qovulmuş Azərbaycan türklərinin sayı müxtəlif mənbələrdə göstərildiyi kimi 165 min, 189 min, hətta 200 min deyil, daha çoxdur.
Tərk etdikləri ərazi isə bəzən mətbuatda göstərildiyi kimi 6 min kv.km deyil, 10 min kv. km-ə yaxındır.
Goyce.az
Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupunun Bəyanatı
08.01.2025Qərbi Azərbaycan İcması Prezident İlham Əliyevin Qərbi azərbaycanlılarla bağlı fikirlərinə dair bəyanat yayıb
08.01.2025Petrosyanın vaxtilə azərbaycanlılarla bağlı səsləndirdiyi ifadələr xalqımıza qarşı deportasiyaların açıq şəkildə bəyan edilməsidir - Ülviyyə Zülfiqar
08.01.2025Bunu hamı bilsin, həm Ermənistan, həm onun arxasında duranlar ki, bu məsələ gündəlikdən çıxmayacaq, o vaxta qədər ki, azərbaycanlılar təhlükəsizlik şəraitində Qərbi Azərbaycana və o cümlədən Qərbi Zəngəzura yerləşəcəklər - Prezident İlham Əliyev
08.01.2025Prezident İlham Əliyev telekanallara müsahibəsində Qərbi Azərbaycan məsələsindən danışıb
07.01.2025AĞAYARIN ŞƏYİRDLİYİ
05.01.2025Qərbi azərbaycanlılara möhtəşəm bir xəbərim var - MÜSAHİBƏ
26.12.2024Dekabrın 26-da Azərbaycanda matəm elan edilib
25.12.2024Şanlı qələbə və İlham Əliyevin ad günü
24.12.2024Prezident cənab İlham Əliyevə "QAİ - Basarkeçər İcması" adından təbrik məktubu.
24.12.2024Dekabrın 21-də Qərbi Azərbaycan İcmasının cari ilin yekunlarına dair Ümumi Yığıncağı keçirilib.
21.12.2024Azərbaycan Prezidenti Rusiya telekanalına müsahibəsində Qərbi azərbaycanlılar məsələsindən danışıb
18.12.2024Şamil Ənvəroğlu şeirlərində fəlsəfi notlar
16.12.2024Qərbi Azərbaycan İcmasının kollektivi Ümummilli Liderin məzarını ziyarət edib
12.12.2024Akif Əli: “Qoy sənə deməsinlər - niyə getmirsən? Qoy desinlər - niyə gedirsən?!”
28.11.2024Londonda yaşayan azərbaycanlı yüksək dərəcəli fəxri ada layiq görülüb
01.11.20241948-1953-CÜ İLLƏRDƏ AZƏRBAYCANLILARIN QƏRBİ AZƏRBAYCANDAN DEPORTASİYASI
22.10.2024
Göyçə.az saytı müstəqil media orqanı olaraq, Oğuz Türklərinin əzəli vətəni - Qərbi Azərbaycanın bütün mahallarının: tarixini, folklor - etnoqrafiyasını, qədim abidələrini, ədəbiyyat və mədəniyyətini; ictimai-siyasi və elm xadimlərinin həyat və yaradıcılığını; qədim Azərbaycan torpaqlarında süni şəkildə yaradılan Ermənistan dövlətinin işğal faktını işıqlandıracaq, yeni nəsilin maariflənməsi üçün öz töhvəsini verəcəkdir.
Təsisçi və baş redaktor: Qılman İman
Baş redaktorun müavini: İlqar İsmayıl
Redaktor: Günay Vəlizadə
E-poçt: [email protected]
