Moskvadakı “Neolit” kafesində bir qrup azərbaycanlı ilə çeçen arasında baş vermiş insidentdən ermənilərin iki müsəlman xalqı arasına nifaq salmaq üçün istifadə cəhdi bir daha ermənilərin çeçenlərə münasibətini aktuallaşdırdı.
Axar.az xəbər verir ki, ermənilər yaşadıqları ərazidə bütün xalqların, o cümlədən çeçenlərin tarixini, mədəniyyətini də oğurlayıb mənimsəməyə çalışıb və təəssüf ki, bəzən buna nail olublar. Erməni tarixçilərinin çeenlərə vuruğu ən böyük zərbə isə Urartu dövləti ilə bağlıdır.
Çeçenistanın Dövlət Arxivlərindəki tarixi mənbələrə baxış zamanı bu fakt bütün çılpaqlığı ilə üzə çıxır.
Hər şey çeçen dilinin mənşəyini təsdiqləyən tarixi sənədlərə baxış zamanı başlayıb:
“Keçmiş SSRİ ərazisində ən qədim dövlət Zaqafqaziyada yaranıb. Burada söhbət Urartudan gedir. Urartu dilinə ən yaxın dil isə çeçen dilidir”.
Urartu dövləti eramızdan əvvəl IX-VII əsrlərdə mövcud olub. Cənubi Qafqazda yaşayan skif, sarmat və alanlardan fərqli olaraq, onlar özlərindən sonra yazılı mənbələr qoymayıblar və ya bu mənbələr hələ də aşkar edilməyib. Urartululardan çox sayda mixi yazılı mənbələri qalıb ki, bunlara da həmçinin assuriyalılar və şumerlərdə rast gəlmək olar.
Mənbələr qayalarda, metal lövhələrdə və daşlarda saxlanılıb. Qazıntılar zamanı daha geniş tədqiqatlar üçün toplanmış böyük gil plitələr tapılmışdır. Bu lövhələr latın dili əsasında transkripsiya edilib, Moskva və Peterburqda sərgilənib, 1960-cı ildə “Urartu mixi yazısı” kitabında nəşr olunub. Tədqiqatçı İ.M.Dyakonov bu barədə daha əvvəl 1954-cü ildə “Urartu məktubları və yazıları” kitabında bəhs edib.
Tarixçi Zaur Mehdiyevin sözlərinə görə, bu sahədə həmçinin sovet şərqşünası, dilçi Q.A.Melikişvilinin də xidmətləri təqdirəlayiqdir. Melikişvili özünün “Urartu dili” kitabında Van mixi yazılarının müasir nax-dağıstan dillərinə qohum alarod dil qrupuna yaxınlığını qeyd edib. Qeyd etmək lazımdır ki, Urartu tarixinin tədqiqatçılarından biri İ.İ.Meşaninov 1927-ci ildə Bakıda dərc olunan “Xaldşünaslıq. Qədim Vanın tarixi” kitabında Urartunun yarandığı dövrdə Araz çayının hər iki sahilində yaşayan xalqların həm genetik, həm də dil baxımından qohum olduqlarını yazıb. Həm Azərbaycanın, həm də Dağıstan əhalisinin antropoloji toplusunda, həmçinin müasir Ermənistan ərazisindəki qədim məzarlıqlardan toplanan genetik materiallarda nukleotid səviyyəsindəki təsadüflərə qədər təəccüblü oxşarlıqlar ortaya çıxır. Bu isə müasir ermənilərin Urartu tarixinə heç bir aidiyyətinin olmaması barədə Meşaninovun 80 il əvvəl dediyi fikirləri təsdiqləyir.
Bir çox alim Urartu mixi yazılarını erməni, gürcü və digər dillər əsasında oxumağa çalışsa da, bu cəhdlər boşa çıxıb. Urartu müasir Ermənistanın ərazisində, Türkiyənin şimal-şərq hissəsində və İranın şimal-qərb hissəsində yerləşirdi, ona görə də Urartu yazısının öyrənilməsi üçün bu dillərdən istifadə etdilər. Bu prosesdə çeçen dilindən istifadə edilməsinə başlananda isə mixi yazılarının sirri açıldı. Bu dillər arasında oxşarlıq təxminən 85 faiz təşkil etdi. Bu o demək deyil ki, urartulular çeçen dilində danışıblar. Ancaq leksika, fonetika, sintaksis və cümlə quruluşu qaydalarında oxşarlıqlar var.
Araşdırmalar nəticəsində bəzi ifadələrin tamamilə üst-üstə düşdüyü, oxşar sözlərin olduğu və müəyyən sözləri bilməklə bütün cümlənin mənasının ortaya çıxdığı aşkarlandı. Bundan sonra Urartu dilinin müasir çeçen dili ilə qohumluğu qeyd edildi.
Bütün bunlar çeçenlərin və dillərinin mənşəyinə dair Qroznı arxivlərində saxlanılan məlumatlardır. İndi isə gəlin “Urartu” sözünü internetdə ən populyar axtarış proqramlarında axtaraq. Quqlda axtarış zamanı Urartu dövlətinin Vikipediya səhifəsi açılır. Burada Urartunun erməni dilində danışan, tamamilə etnik ermənilərin yaşadığı qədim erməni dövləti olduğu qeyd olunur. Bununla belə sözügedən səhifədə bir dənə belə olsun qədim kitab və əlyazmalara istinad verilməyib. İstinadlarda erməni alimlərinin və arxeoloqlarının sözləri göstərilib. Çeçenistan arxivlərindəki məlumatlar isə rus, ingilis, fransız, qazax alim və arxeoloqlarının tədqiqatları əsasında toplanılıb.
Bu gün çeçenlər yekdilliklə deyirlər ki, ermənilər çeçen tarixinin Urartu ilə bağlı izlərini bilərəkdən məhv ediblər.
Tarix elmləri namizədi, dosent, Çeçenistan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsinin dekan müavini Hacı Xizriyevin sözlərinə görə, Urartu dövlətinin ermənilərlə heç bir əlaqəsi yoxdur:
“Bunu tarixi tədqiqatlar da təsdiq edir. Urartu – inquşlar və çeçenlərin əcdadlarıdır. Bu erməni mifi artıq alimlər tərəfindən ifşa edilib. Bütün bunlar isə erməni tarixindəki digər – böyük daşqından sonra ailəsi ilə birlikdə Ararat dağlarında qalan və sonradan Babilə gedən Nuhun oğlu Yafət barədə ermənilərin nağıllarının uydurma olduğunu sübut edir”.
Kamran Rüstəmov - professor
Leyla Əliyevanın doğum günüdür
RƏSULLU ŞƏHİDLƏRİ
03.07.2025İslam Ələsgərli – 100
23.06.2025Gürcüstanda azərbaycanlı alimin elmi araşdırmalarından bəhs edən məqalə dərc olunub
20.06.2025Novrəs İmanla Ayrım Əhmədin ikinci deyişməsi
18.06.2025BİR SÖZÜN SEMANTİKASI VƏ YA “AŞIĞIN QURBAN ÖLDÜRMƏSİ”
11.06.2025QAİ - Basarkeçər İcması adından təbrik edir, cansağlığı və yeni uğurlar arzulayırıq.
11.06.2025Naxçıvan Kikboksinq İdman Klubunun açıq birinciliyi keçirilib
04.06.2025“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda II minifutbol çempionatının açılış mərasimi keçirilib
02.06.2025Prezident: "İrəvan qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin təmin olunmasıdır"
26.05.2025Professor Mahirə Hüseynova ermənilərə cavab verdi - FOTO
22.05.2025Ulu Öndərin adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb ŞƏRH
10.05.2025ADNSU-da “Heydər Əliyev və Azərbaycanın Suverenlik Yolu” mövzusunda tədbir keçirilib
08.05.2025İkinci Dünya savaşında Pəmbək azərbaycanlılarının iştirakı yeni informasiyalar işığında
07.05.2025Aşıq Ələsgər xalq dilinin ədəbi dilimizə çevrilməsi missiyasının “nidasını qoydu”.
06.05.2025Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında qadın obrazlarına elmi baxış...
26.04.2025Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi və Filologiya fakültəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Qədim yurd yerlərimiz, söykökümüz – Aşıq Ələsgər” adlı tədbir keçirilib.
24.04.2025Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025