Alban elinin Sünik vilayəti

12:00 / 19.03.2019
Baxılıb: 4374

Alban elinin Arsaqdan Ərməniyyə ölkəsinə qədər uzanan qərb vilayəti SÜNİK Göyçə gölü ilə Araz arasında müasir Zəngəzur-Dərələyəz mahalını əhatə edirdi. Urartu çağlarından sonra bunlar Saqa elinin mərkəzi bölgələri idi. M.Xorenatsi Syunik adını mifik soybabası Sisakla bağlayır və ölkənin adında "daha düzgün və təmiz" formanın perslərin Sisakan deyimi olduğunu vurğulayır.

SİSYAN toponimi də Sünik adının deyil, Sisakan adının sonrakı təhrif olunmuş formasıdır. Ə.Rüstəmliyə görə, Sisakan adı si-sakan tərkibi olub si və sak boyadlarının qoşa işlənməsini əks etdirir. Daha əvvəllər burada boyadı Sİ deyil,SU olmuşdur, çünki Manna eli çağında Arazdan cənubda bir neçə bölgədə yaşamış SU adlı türk boyları vardı və bir çox türk boyları kimi SU boyu da Arazdan şimala keçib buradakı bölgələrdə yerləşmişdir. 1975 ci ildə Sisyan şəhəri yaxınlığındakı çay qırağında tapılan Urartu yazısında bu bölgənin adı Su-lu-qu şəklində verilmişdir.

Sünik vilayətində Erincək, Çaxuk, Gelakuni, zkusakan, Tselak, Qotxan(Ordubad) və başqa bölgələr vardır. Bəzi hay yazarları Naxçıvan bölgəsini Vaspurakan vilayətinə aid edirlər, lakin Vaspurakan Arazdan aşağı əraziləri əhatə edir. Naxçıvan Sünikdə mərkəzi bölgələrdən idi və görünür vaxtilə Urartu qoşunları bura da gəlib çıxmışdır. Çox güman ki, urartu boylarından biri olan NAXÇİ (protoçeçenlərin) bir qismi Vedibasar-Naxçıvan arasında oturmuşdur. Görünür, Sünikdə türk dillərinin "d" dialektində danışan boylar da vardır, çünki z/d dialekti fərqini Azər və part (ərsaq) deyimlərilə əks etdirən Azərbiqan, Adərbiqan adlarında olduğu kimi, çox güman ki, Uruz (Oruz) adı da bir neçə part şahının daşıdığı Orod adında görünür və bu variant URUD kəndinin adında qalmışdır.

Beləliklə vilayət və bölgələr üzrə rast gəldiyimiz etnik bölgələr Alban elində SAQA, NASSAGET, KASPİ, SU, SUVAR, ABAR, QAMƏR, BYLQAR, XƏZƏR, GÖGƏR, QARQAR və s.adlı türk boyları olduğunu sərgiləyir.

Alban elinin qərb qonşuluğundakı qeyd etdiyimiz Gögər, Kəngər, Kazax, Bulqar və başqa boylar Alban elinin daxili bölgələrində də görünür ki, bu da etnik demoqrafiyada təbii haldır. Belə ki, eyni adı daşıyan boylar bir-birinə yaxın və uzaq bölgələrdə məskunlaşa bilir. Gögər (Quqar) vilayətindəki kəngərlərin içində qazaq (kasax), qarabağ, dəmirçi boylarının adı və sonralar həmin kəngərlərlə bağlı cinli, həsənli, boyəhməd, qızılhacı boylarının adı Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində ortaya çıxan etnotoponimlərdə əks olunmuşdur.

Şahlar Hacıyev

tədqiqatçı


Etiket:
Xəbərlər

Leyla Əliyevanın doğum günüdür
 

03.07.2025

RƏSULLU ŞƏHİDLƏRİ

03.07.2025

İslam Ələsgərli – 100

23.06.2025

Gürcüstanda azərbaycanlı alimin elmi araşdırmalarından bəhs edən məqalə dərc olunub

20.06.2025

Novrəs İmanla Ayrım Əhmədin ikinci deyişməsi

18.06.2025

BİR SÖZÜN SEMANTİKASI  VƏ YA  “AŞIĞIN QURBAN ÖLDÜRMƏSİ”

11.06.2025

QAİ - Basarkeçər İcması adından təbrik edir, cansağlığı və yeni uğurlar arzulayırıq.

11.06.2025

Naxçıvan Kikboksinq İdman Klubunun açıq birinciliyi keçirilib

04.06.2025

“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda II minifutbol çempionatının açılış mərasimi keçirilib

02.06.2025

Prezident: "İrəvan qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin təmin olunmasıdır"

26.05.2025

Professor Mahirə Hüseynova ermənilərə cavab verdi - FOTO

22.05.2025

Ulu Öndərin adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb ŞƏRH

10.05.2025

ADNSU-da “Heydər Əliyev və Azərbaycanın Suverenlik Yolu” mövzusunda tədbir keçirilib

08.05.2025

İkinci Dünya savaşında  Pəmbək azərbaycanlılarının iştirakı yeni informasiyalar işığında

07.05.2025

Aşıq Ələsgər xalq dilinin ədəbi dilimizə çevrilməsi missiyasının “nidasını qoydu”.

06.05.2025

Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında qadın obrazlarına elmi baxış...

26.04.2025

Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi və Filologiya fakültəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Qədim yurd yerlərimiz, söykökümüz – Aşıq Ələsgər” adlı tədbir keçirilib.

24.04.2025

Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!

01.04.2025

Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi

31.03.2025

Kəlbəcərdə "Novruz"  adətləri

19.03.2025

Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub

18.03.2025

17 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.

17.03.2025

FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ

14.03.2025

Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik

11.03.2025

FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ

08.03.2025

Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub

07.03.2025

XOCALIYA ƏDALƏT! 

26.02.2025

Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.

20.02.2025

“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”

16.02.2025

Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində

16.02.2025

Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!

13.02.2025

Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm

12.02.2025

Paşinyan unudur ki...

11.02.2025

ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR

10.02.2025

...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.

06.02.2025

Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib 

01.02.2025

MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ

01.02.2025

GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ

30.01.2025

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV

28.01.2025

Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.

27.01.2025

Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"

26.01.2025

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.

20.01.2025

Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?

19.01.2025

Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir

17.01.2025

Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır

16.01.2025

GÜCLÜ DÖVLƏT

11.01.2025

Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır

11.01.2025

AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ

11.01.2025


"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ

10.01.2025

Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH

08.01.2025
Bütün xəbərlər