Günlük həyatda iki dili istifadə edərək ünsiyyət qurma bacarığına iki dillilik deyilir. Bəzi insanlar narahat olurlar ki, iki dillilik (bilingualism) uşaqları akademik uğursuzluğa, dil gecikməsinə aparır, amma tətqiqatlar bu fikri təsdiqləmir. Uşaq beyini iki dili də eyni zamanda öyrənmə gücünə malikdir.
İki dilli uşaqların dil inkişafı hər dildə eşitdiyi nitqin kəmiyyət və keyfiyyəti ilə birbaşa əlaqəlidir, qarşılıqlı əlaqədə eşidilən körpə yönümlü nitqin miqdarı birbaşa o dilin böyüməsinə təsir edir.
Məsələn; çox yüksək keyfiyyətdə ingilis dilini eşitmək ingilis dilinin inkişafına xidmət edər, amma kifayət qədər ispanca eşitmə olmasa ispan dili inkişaf etməz.
Uşaqlar axıcı, səlis nitqi sosial əlaqədə danışıq ilə daha yaxşı öyrənirlər. İki dil öyrənmək üçün erkən yaşlar (2-3) daha əlverişlidir.
İKİ DİLLİ AİLƏLƏR
Fərqli millət nümayəndələrinin evliliyi, ya da başqa bir ölkəyə köç edildiyində uşaq doğduğu andan etibarən iki dilə məruz qalır, həmçinin bu dili eyni zamanda öyrənməsi gərəkir. Bu proses əslində uşaqlar üçün çox da çətin deyildir. Bir sözlə, uşaqlar düzgün ünsiyyət görürlərsə hər iki dili eyni səviyyədə danışmaq bacarığına sahib ola bilirlər.
İKİ DİLLİ UŞAQ DİLLƏRİ QARIŞDIRIR?
Xeyr, eyni vaxtda iki dil öyrənən az yaşlı uşaqların dilləri qarışdırmasına dair bir subut yoxdur, uşaqlar qarşılıqlı ünsiyyətdə olduğu adamın dilinə adaptasiya olacaq və hər iki dilə fərq qoymağı biləcəklər.
Ciddi tətqiqatlar göstərir ki, iki dilli uşaqlar danışıq dillərini iki yaşından daha əvvəl ayırd edə bilirlər. Bəzən həm valideynlər, həm də uşaqlar eyni cümlə içində dilləri qarışdıra bilirlər. Bu nitq pozuntusu sayılmaz, normal bir haldır.
İKİ DİLLİLİK NİTQ GECİKMƏSİNƏ SƏBƏB OLA BİLİR?
Xeyr, iki dillilik nitq gecikməsinə və ya ləngiməsinə səbəb deyildir. Araşdırmalar göstərir ki, hər iki dil diqqətə alındığında (yüksək səviyyəli qarşılıqlı canlı ünsiyyət) iki dilli uşaqlar öz həmyaşıdlarından geri qalmır.
Danışığı gecikmiş bir iki dilli uşaq (məsələn ilk sözü 18 aya qədər demədiyi halda) fiziki və psixoloji inkişaf üçün müayinə edilməlidir.
Televiziya, internet, videolar 2.5 və 3 yaşdan kiçik tək dilli uşaqların ikinci dili öyrənməsinə kömək etmir. Körpələr və az yaşlı uşaqlar böyükləri dinləyərək, onlarla qarşılıqlı ünsiyyətdə olaraq yeni sözlər öyrənir, dil inkişaf etməyə başlayır. Tv və videolar deyil, gerçək insanlar ve gerçək ünsiyyət uşaqların inkişafına kömək edir.
İKİ DİLİN FAYDALARI
Bilingualizm səs-simvol fərqliliyi, qrammatika biliyi və lüğət ehtiyatı vasitəsiylə uşaqların dil və ibtidai savad inkişafına kömək edir. Valideynlər, ailə üzvləri, uşaq dayələri iki dil öyrənmə mühitini dəstəkləməli, hər iki dilə dəyər verməlidirlər, iki dilli olma uşaqlar üçün elmi, sosial, praktik faydaları vardır.
Cavid Musa
GOYCE.AZ
16 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.
16.03.2024Niyə məhz Qurbani?
04.03.2024Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO
26.02.2024Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR
24.02.2024Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib
24.02.2024Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı
21.02.2024Pəmbək. (Göldək)
21.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU
17.02.2024Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”
16.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN
Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.
12.02.2024QOŞABULAQ
06.02.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ
16.01.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI
15.01.202460 YAŞIN MÜBARƏK!
15.01.2024AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)
Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri
28.12.2023Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR
28.12.2023GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
27.12.2023AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB
26.12.2023İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI
24.12.2023Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!
24.12.2023Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili
21.12.2023BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI
10.12.2023Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
07.12.2023Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.
05.12.2023HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM
04.12.2023AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.
03.12.2023Bax, biz Göyçə torpağındayıq...
29.11.2023BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR
25.11.2023SƏHRADA YALQIZLIQ
25.11.2023Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO
23.11.2023İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik
21.11.2023“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR
14.11.2023Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib
08.11.2023Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.
07.11.2023Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə
31.10.2023"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.
30.10.2023Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.
28.10.2023“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ
26.10.2023Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR
24.10.2023TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ
21.10.2023Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.
21.10.2023Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə
17.10.2023Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.
15.10.2023"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.
15.10.2023Mərhəmlik və mərhəmət nümunəsi
09.10.2023Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayon icmasının üzvləri ilə görüş keçirilib
07.10.2023TÜRK DÜÇÜNCƏSİ ELMİ VƏ BƏDİİ MÜSTƏVİDƏ
05.10.2023