45 il öncə, 11 avqust 1973-cü ildə “Baharın on yeddi anı” filminin nümayişi başlanıb. Film sovet tamaşaçılarının diqqətini o qədər özünə çəlb edib ki, “Ştirlis” ekranlarda peyda olunda küçələrdə insanların sayı azalırmış. Statistikaya görə, Yulian Semyonovun eyniadlı romanı əsasında Tatyana Lioznovanın lentə aldığı bu filmi 200 milyondan artıq tamaşaçı seyr edib.
3 il ərzində ərsəyə gələn filmdə ən maraqlı məqam aktyorların seçilməsidir. Ümumiyyətlə, filmin ideyası yaranandan çəkilişlərə bir neçə həftə qalmışa qədər Ştirlis roluna Vyaçeslav Tixonovun çəkilməsi nəzərdə tutulmayıb. Ssenari müəllifi və rejissor baş qəhrəman obrazında Arçil Qomiaşvilini, yaxud Oleq Strijenovu görmək arzusunda olublar. Ancaq hər iki aktyor başqa filmlərdə çəkilişlərdə olduqlarından, onlar Ştrilis roluna təklif alanda 3 il ərzində özlərini bu filmə həsr edə bilməyəcəklərini səmimi etiraf ediblər. Rejissorun qəbulunda isə hər gün onlarla yeni “Ştirlis”lər növbəyə durublar. Rejissor assisentinin gözlənilməz bir təklifi “Ştirlis” probleminə son qoyub. O, Vyaçeslav Tixonovu sınaq çəkilişlərinə dəvət etməyi təklif edib və bununla da məsələ öz həllini tapıb.
Filmdəki rus radisti Ketin roluna aktrisa İrina Alfyorova təsdiq edilib. Ancaq onun təcili xarici ölkəyə ezamiyyəti məsələsi son anda hər şeyi dəyişib və bu rola heç özü də gözləmədən Yekaterina Qradova çəkilib. Çəkilişlərdən sonra rejissor bu yerdəyişməni uğurlu adlandırıb.
Filmdəki maraqlı məqamlardan biri rus radisti Ketin təqiblərdən gizlənərkən qucağındakı iki körpə uşaqla bağlıdır. Çəkiliş zamanı əvvəlcə həmin körpələri kuklalarla əvəz ediblər. Operatorların peşəkarlığına baxmayaraq səhnə süni alınıb və qərara gəlinib ki, çəkilişdə canlı körpələr olmalıdır. Beləliklə, həmin səhnəyə 6 uşaq çəkilib. Vaxt baxımından çəkilişlər uzun çəkdiyindən körpələr böyüyüb və ayrı-ayrı 3 cütlük bu səhnənin qəhrəmanları olublar.
Bütün çəkiliş qrupu Müller rolunda aktyor Vcevolod Sanayevi görmək istəyiblər. Təklif alanda Sanayev qətiyyətlə imtina edib:
“Mən “Mosflim”in partiya təşkilatının katibiyəm, faşist roluna girə bilmərəm!”.
Filmin bəstəkarı, erməni mənşəli Mikael Tarıverdiyev “Baharın on yeddi anı” üçün 12 mahnı bəstələyib, onların yalnız ikisindən istifadə olunub.
Bəstəkar məhz həmin mahnıları Müslüm Maqomayevin ifası üçün yazıbmış və o, bu mahnıları olduqca gözəl ifa edib. Ancaq sonradan rejissor həmin mahnıları ifa etməyi İosif Kobzona həvalə edib. Müslüm Maqomayevin arxivində həmin ifaların lent yazısı saxlanılır. Rusiya mətbuatının yazdığına görə, sovet senzurası onun bariton səsinə icazə verməyib - axı Ştirlisdən bəhs edən film kədərli deyildi. Sonralar Müslüm Maqomayev müsahibələrinin birində bu məsələ ilə bağlı fikirlərini bölüşüb:
“Sözsüz ki, filmdən kənarlaşdırılmağıma görə rejissor Tatyana Lioznovadan incimişdim. Mənim səsim yazılmışdı. Lent yazısını tamamlamaq üçün xırda-para işlər qalmışdı. Mən bir gündən sonra Milana getməliydim. Getdim və orada xəbər tutdum ki, mahnını İosif Kobzon ifa edəcək. Sonradan düşündüm ki, rejissorun qərarı düz olub, Kobzonun səsi bu film üçün daha uyğundur...”.
Tatyana Lioznova da mətbuatda öz fikirlərini açıqlayıb:
“ Biz Müslüm Maqomayevi seçmişdik. Əvvəlcə o, bu işin öhdəsindən gəlməyəcəyini söyləsə də, sonradan hər şey istədiyimiz kimi alındı. Səsini yazdıq. Onun vaxtı olduqca məhdud idi. Bir sutkadan sonra Milana getməli idi. Mahnının sözlərinin sonuncu bəndində Müslüm bir sözü səhv oxumuşdu, hökmən düzəliş edilməli idi. Həmin gün bu düzəlişi etmək üçün Moskvanın bütün səsyazma studiyalarını gəzdik. Bütün studiyalar məşğul idi. Müslüm getdi və dedi ki, qayıtdıqdan sonra düzəliş edərik. Ancaq vaxt bizi gözləmirdi. Və mən öz qərarımı verdim. Müslüm filmdən kənarlaşdırıldı, mahnını isə İosif Kobzon ifa etdi...”.
Film premyeradan sonra o qədər populyarlıq qazanıb ki, 3 aydan sonra onu yenidən nümayiş etdiriblər.
Hesablamalara görə, filmin nümayişi dövründə insanların kütləvi şəkildə “ Baharın on yeddi anı ”na aludə olması nəticəsində elektrik enerjisindən və sudan istifadə nəzərəçarpacaq dərəcədə azalıb. Həmçinin, bu dövr ərzində cinayət hadisələrinin sayı da azalıb.
Film üçün bütün geyimlər Moskvada “generalların atelyesi ”ndə tikilib. İlk çəkilişlər Berlin şəhərində başlayıb. Heç bir problem yaranmasın deyə, Ştirlis üçün 100 ədəd əlavə ağ köynək tikilib.
Filmdə Ştirilisin – Vyaçeslav Tixonovun əlləri heç vaxt kadra salınmayıb. O, rəsm çəkərkən, kibrit çöplərindən fiqurlar düzərkən onun əvəzinə rejissor köməkçisinin əlləri lentə alınıb. Çünki aktyorun sol əlinin üstündə “Slava” yazılmış döymə olub.
Filmdə Müllerin tez-tez boynunu dartması, bununla da daha gərgin və əsəbi görünməsi sırf təsadüf nəticəsində belə alınıb. Belə ki, aktyor üçün tikilmiş köynəyin ölçüsünün bir az kiçik olması onu bu jesti etməyə vadar edib. Rejissor filmin sonuna qədər Müllerin köynəyini dəyişməyib.
Film SSRİ “KQB”sinin, şəxsən Andropovun sifarişi ilə çəkilib. Filmin məsləhətçiləri peşəkar çekistlər olsa da, məzmun baxımından filmdə adi insanlar üçün nəzərəçarpmayacaq nöqsanlar mövcuddur. Məşhur lətifədə olduğu kimi:
Stirlis avtomobilini özü təmir edərkən, Müllerin diqqətindən yayınmır və ona yaxınlaşır:
- Cənab Ştirlis, indi mənə aydın oldu ki, siz Rusiya kəşfiyyatının zabitisiniz. Əsl ştandartenfürer avtomobilini servisdə təmir etdirir...
İlham Cəmiloğlu
Musavat.com
ORDA BİR KƏND VAR, UZAQDA... DOĞMA QARAQOYUNLUM - FOTO
26.03.2024NOVRUZ XALQIMIZIN MİLLİ BAYRAMIDIR!
20.03.2024Bayram Aslanov “Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalı ilə təltif edilib - Fotolar
19.03.202416 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.
16.03.2024Niyə məhz Qurbani?
04.03.2024Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO
26.02.2024Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR
24.02.2024Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib
24.02.2024Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı
21.02.2024Pəmbək. (Göldək)
21.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU
17.02.2024Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”
16.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN
Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.
12.02.2024QOŞABULAQ
06.02.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ
16.01.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI
15.01.202460 YAŞIN MÜBARƏK!
15.01.2024AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)
Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri
28.12.2023Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR
28.12.2023GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
27.12.2023AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB
26.12.2023İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI
24.12.2023Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!
24.12.2023Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili
21.12.2023BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI
10.12.2023Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
07.12.2023Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.
05.12.2023HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM
04.12.2023AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.
03.12.2023Bax, biz Göyçə torpağındayıq...
29.11.2023BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR
25.11.2023SƏHRADA YALQIZLIQ
25.11.2023Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO
23.11.2023İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik
21.11.2023“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR
14.11.2023Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib
08.11.2023Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.
07.11.2023Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə
31.10.2023"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.
30.10.2023Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.
28.10.2023“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ
26.10.2023Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR
24.10.2023TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ
21.10.2023Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.
21.10.2023Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə
17.10.2023Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.
15.10.2023"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.
15.10.2023