Bu qadın Milli Qəhrəman Yelmar Edilovun həyat yoldaşı Reyhan Edilovadır.
-Necəsiz, Reyhan xanım?
-Yaşamağa çalışıram.
-Reyhan xanım, Yelmarlı günlərə qayıdaq... Yelmarı döyüşə aparan yol haradan başladı?
-1992-ci ildə Yelmarı xüsusi təyinatlı bölüyə komandir təyin etdilər. Yelmarın batalyonu Ağdam və Ağdərənin kəndlərindən başladı döyüşlərə. Əsgərlərin çoxu könüllülər idi. Mən o vaxt zona prokurorluğunda dəftərxana müdiri işləyirdim. Yoldaşım Yelmar Edilovdan başqa 4 oğlum da döyüşürdü. Qərvənd, Gülçülük ətrafında gedən döyüşlərdə ermənilərə imkan vermədilər ki, oraları işğal etsinlər. Qərvənddə Yelmargil 75 erməni öldürdülər. Gülçülükdə, pambıqlıq deyilən sahədə özüm saymışam ölüləri.Yelmara xəbər çatmışdı ki, ermənilər Qərvəndə pambıqlıq tərəfdən girəcəklər. Yelmar ağacların üstündə pulemyotlarla erməniləri gözləyirdi. Ermənilər orada çox itki verdi.
- Bəs sizi döyüşə atılmağa nə vadar etdi?
-Yelmar 7-ci bölüyə komandir təyin olunandan sonra zona prokuroru Şükür Rzayevin yanına gəldi. Ona dedi ki, Reyhanı öz yanıma aparacağam, mənim dəftərxana işlərimi görsün. Batalyona gəlib dəftərxanada işləməyə başladım. Ancaq adım dəftərxana rəisi idi. Yelmar və 4 oğlumla sürünürdüm.
Qaraqaşlar döyüşündə batalyon mühasirəyə düşmüşdü. Vəziyyət çox pis idi. Uşaqlar hamısı su borusunun içindən o üzə keçmişdi.Yelmarla mən qalmışdım. Ermənilər artıq yaxınlaşırdı. Gördüm ki, Yelmar gah mənə baxır, gah da tapançasına. Hiss etdim ki, məni vurmaq istəyir. Dedi ki, mühasirədir. Bu borudan keçə bilməyəcəksən. Səni öldürməliyəm ki, əsir düşməyəsən. Yalvardım ki, məni öldürmə, keçəcəyəm borudan. Borunun içindən gur su axırdı. Şərtləşdik ki, borudan keçib uşaqlara çatmasam, vur məni. Mən o tərəfə keçəndən 2 saat sonra Yelmar gəldi. Dedi ki, erməni komandirini vurdum.
-Bilirəm ağır sualdır, amma soruşacağam. Yelmar Edilov necə şəhid oldu?
-Yelmar Kərik döyüşündə öldü. Kökəltmə də deyirlər ora. Səhər saat 8-də ratsiya ilə zəng gəldi. Zəng edən briqada komandiri Hacı idi. Dedi ki, Yelmar, ermənilər Kökəltmə tərəfdən hücuma keçiblər.Yelmar bu xəbərdən sonra söylədi ki, uşaqlara döyüş həyəcanı ver. Hər döyüşə getməzdən əvvəl mənə nəsə tapşırırdı. Onun bir adəti var idi. Fikirləşəndə həmişə burnunu tuturdu. Zarafatca dedim, nə olub, yenə burnunu qucaqlamısan? Dedi, Reyhan, batalyonu qoyma dağılsın. Acıqlandım ki, sən elə hər dəfə ölümü arzulayıb gedirsən, bir dəfə də uğurlu bir şey danış. Dedi olan şeydi, neyniyə bilərəm. Qələm- dəftər istədi.Yerli adamlara verdiyi silahların siyahısını yazdırdı ki, it-bat olmasın. Tapşırdı ki, ölsəm bunları al,təhvil ver hökumətə. Mən də getmək istədim, icazə vermədi. Bunlar döyüşə gedəndən sonra dura bilmədim.
Allahverən adlı sovet sədri (icra nümayəndəsi-r) var idi. Onu çağırtdırdım. Dedim məni apar döyüş gedən yerə. O bildirdi ki, maşınım ağ rəngdədir, ermənilər vuracaqlar. Ratsiya ilə çağırdım, gizir Cavanşir cavab verdi. Dedi vəziyyət çox pisdir. Ermənilər çoxdur, bizə yardım gəlməlidir, ancaq gəlib çıxmır. Oradan Allahverənlə evə qayıtdım. Uşaqlar yemək yeyəndə Ədalətin batalyonundan bir oğlan gəlir onların yanına. Deyir əmi, Yelmara batalyonda hamı əmi deyirdi, sizin qırdığınız erməniləri, vurduğunuz tankları başqa batalyon sayıb siyahıya alır. Yelmar dözməyib gedir ora. O oğlan özü girir səngərə, bu zaman ermənilər Yelmarı qrantomyotla vururlar.
Bir aşbaz qadın var idi, gəlib məndən soruşdu ki, Yelmardan xəbər var? Dedim, yaxşıdır. O gedəndən sonra nəsə şübhələndim. Gizir Cavanşirə zəng elədim, dedi, erməniləri qırmışıq, Kökəltmə bizdədir. Yelmar həmişə deyirdi, mən öləndən sonra adımdan istifadə edən şərəfsizdir. Bir maşın gəldi, məndən soruşdu ki, Yelmar evdədir? Cavab verdim ki, döyüşdə. O bildirdi ki,Yelmar yaralanıb. Ağlım çıxdı başımdan. Kökəltməyə çatanda bir əsgər dedi ki, Reyhan xala, Yelmar əmini ermənilər qrantomyotla vurublar, tikələri səpələnib ətrafa. Qorxudan heç kim ora gedə bilmir. Batalyonda hamı ağlayırdı. Soruşdum, kim məni aparar Yelmarın vurulduğu yerə? Əlağalı kəndindən Zahid var idi, onun oğlu məni apardı ora, oğlanın adı yadımdan çıxıb. Getdim Yelmarın vurulduğu yerə... (Qəhərlənir) Yelmarın 75 tikəsini ədyalın arasına yığdım. Yelmarın tikələrini gətirdik Xındırıstana. Yuyulası deyildi... Tabut düzəltdirib tikələri yığdıq içinə. Bir gün saxladıq Xındırıstanda. Əvvəl dedilər, Xındırıstanda torpağa tapşırılsın. Ancaq həmin gün Heydər Əliyev Firuz Mustafayevi göndərdi ki, Yelmar Edilov Fəxri xiyabanda dəfn ediləcək. Elə o gün Yelmar Edilova Milli Qəhrəman adı verildi. Aprelin 10-u Yelmarın ad günü idi, 11-də şəhid oldu.
-Bu ağır itkidən sonra cəbhəyə qayıtdınız.
-Yelmarın ölümünün 6-cı günü yuxu gördüm. Dedi, nə yatmısan, batalyon dağılır. Yası anamgildə idi. Evimiz yox idi. Deyirdi, sənə Xankəndində ev alacağam. Səhər tezdən durub uşaqlara xəbər etdim ki, gedirik batalyona.Uşaqlar eşidəndə ki, Reyhan xala gəlib hamı qayıtdı- 175 nəfər.
- Necə batalyon komandiri oldunuz?
-Yelmarın yerinə başqa birini qoymaq istəyirdilər. Getdim Nəcməddin Sadıqovun yanına. Dedilər, o ancaq rusca danışır. Salam verdim. Dedi , zdrastuvuy. Soruşdum, dədən var? Dedi: “Da”. Nənən var? Dedi: “Da”. Acıqlandım ki, mənlə öz dilimizdə danış. Dedi, sən danış, mən başa düşürəm. Soruşdum Yelmarı tanıyırsan? Cavab verdi ki, əlbəttə. Bildirdim ki, Yelmarın batalyonuna mən komandir gəlmək istəyirəm. Elə o dəqiqə Nəcməddin Sadıqov ratsiyanı götürüb briqada komandiri Hacıya zəng edib tapşırdı ki, Reyhan Edilovanı Yelmarın batalyonuna komandir təyin et.
-Çıraqlının azad olması haqda danışın.
-Briqada komandiri Hacı mənə zəng edib bildirdi ki, Çıraqlı kəndini azad etmək sənlikdir. 175 nəfəri düzüb dedim, ay uşaqlar, bilirsiniz, Yelmarın qanı harada tökülüb. Kim istəyir ki, Yelmarın qanına erməni ayağı dəyməsin, mənimlə gəlsin. 175 nəfərdən 32 –si qabağa çıxdı. Yerdə qalanlara əmr etdim ki, bizə mane olmayın. Çıraqlının ayaq tərəfində iki hissəyə bölünüb, hücuma keçdik. Qızğın döyüş başladı. Tacir adlı bir əsgər var idi, o bir neçə erməni tankını partlatdı. O döyüşdə 19 erməni öldürdük, hamısının qulağını öz əllərimlə kəsdim. O əməliyyatdan sonra Çıraqlı azad olundu.
- Atəşkəsdən sonra nə işlə məşgul oldunuz?
-Atəşkəsdən sonra Heydər Əliyev şəxsən məni Ağdamın Dördyol qəsəbəsinə icra nümayəndəsi təyin etdi.18 ilə yaxın orada çalışdım. Nizamı Sadıqov icra başçısı təyin olunduqdan sonra, məni işdən çıxartdı. Hazırda nəvələrimlə məşğulam.
-Nəvələrinizdən Yelmarın adını daşıyan varmı?
-Var. Ailəmizdə daha bir Yelmar böyüyür...
Söhbətləşdi: Səxavət Məmməd
/İnterpress.az/
Leyla Əliyevanın doğum günüdür
RƏSULLU ŞƏHİDLƏRİ
03.07.2025İslam Ələsgərli – 100
23.06.2025Gürcüstanda azərbaycanlı alimin elmi araşdırmalarından bəhs edən məqalə dərc olunub
20.06.2025Novrəs İmanla Ayrım Əhmədin ikinci deyişməsi
18.06.2025BİR SÖZÜN SEMANTİKASI VƏ YA “AŞIĞIN QURBAN ÖLDÜRMƏSİ”
11.06.2025QAİ - Basarkeçər İcması adından təbrik edir, cansağlığı və yeni uğurlar arzulayırıq.
11.06.2025Naxçıvan Kikboksinq İdman Klubunun açıq birinciliyi keçirilib
04.06.2025“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda II minifutbol çempionatının açılış mərasimi keçirilib
02.06.2025Prezident: "İrəvan qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin təmin olunmasıdır"
26.05.2025Professor Mahirə Hüseynova ermənilərə cavab verdi - FOTO
22.05.2025Ulu Öndərin adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb ŞƏRH
10.05.2025ADNSU-da “Heydər Əliyev və Azərbaycanın Suverenlik Yolu” mövzusunda tədbir keçirilib
08.05.2025İkinci Dünya savaşında Pəmbək azərbaycanlılarının iştirakı yeni informasiyalar işığında
07.05.2025Aşıq Ələsgər xalq dilinin ədəbi dilimizə çevrilməsi missiyasının “nidasını qoydu”.
06.05.2025Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında qadın obrazlarına elmi baxış...
26.04.2025Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi və Filologiya fakültəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Qədim yurd yerlərimiz, söykökümüz – Aşıq Ələsgər” adlı tədbir keçirilib.
24.04.2025Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025