BARBAROSDA QƏTL

Yenə bu gün Atalay Mənzərin yarasına toxunmuşdu. Atalay auditoriyanın ən romantik gənci idi. Dərsdə bütün pr və tanıtım metodlarını özünün acizanə məhəbbətinə uyğunlaşdırmağa çalışırdı. Mənzər hər nə qədər sərt xarakterli müəllimə olsa da, Atalayın 15 illik eşqinə qeyri-iradi sayğı duyurdu. Atalay da hocanın bu toleransından gənclik şıltaqlığı ilə istifadə edirdi. Əlgərəz, son günlər Mənzər onsuz da yaxınlaşmaqda olan o qaysaqlı tarixin həyəcanı içindəydi. Atalay da, - hocam, tanıtım örneğini müşteriye ek bilgi bazlı belge türü gibi sunarken kendine eminlik tripi yapmak tüm firmalarda aynı etki gösterirmi? – sorusunun ardınca yani Elife aşkımı sunarken hem de o olmadan da olur gibimi gösteriş sergilemem lazım?- deməyi Mənzərə toxundu. Dərs bitmişdi artıq. Mənzər qısa izahatla dərsi yekunlaşdırıb, auditoriya ilə sağollaşdı. Universitetin pilləkənlərini enərkən - Sariçka (əslində Sara idi adı ) bu gün işim çoxdur. Bilirsən sabah kitabımın təqdimatıdır. Özümü manipulə etməliyəm. Həm də konfransa hazırlaşmalıyam. Prənsesim sabah Londondan gələcək, onun üçün də hazırlıq görməliyəm. Axı o, çox həssasdır. Mütləq hiss etməlidir, görməlidir onun gəlişini necə dörd gözlə gözlədiyimizi. Həm də bu gün… Nəysə sabah danışarıq- deyə hövlnak telefonu qapatdı.

Qolundakı qərinələnmiş yadigar saatına baxdı. 17:43 idi. O məşum an! Hər il üzlü qonaq kimi o tarix və saatın il yarası açmış göynərtisi Mənzərin ömrünə balta vururdu. Gün dönmüşdü artıq, hava sozalırdı. Mənzərin içində elə poyraz yellər əsirdi ki, havanın fərqinə varmırdı. Barbaros bulvarı ilə üzü küçə aşağı xatirələri yelləyə-yelləyə yeridi. “15 il necə keçdi- ceyranın su içişi kimi. Amma səsi 15 desibel belə uzaqlaşmayıb qulağımdan. İlk səsini duyduğumda keçirdiyim həyacan hələ içimdə eyni ocaqla qalanır. Nə akademi təhsil, nə qatıldığım beynəlxalq elmi konfranslar, nə yazdığım tədqiqat işləri, nə də nüsxələnmiş kitablarım - heç biri lalıxlamış xatirələrimə çarə olmadı. Axı necə ola bilər ki, birinin eyni zaman dilimində varlığı və yoxluğu başqasının ürəyində pərçim düyün olsun?! Gəldin günüm gün olmadı, getdin də yerin dolmadı- gedişindən bir neçə ay sonra yazdığım bu misralar hələ də qüvvədədir. Deməli bir etalon sevmək – vaksini tapılmayan bir epidemiyaya yoluxmaq deməkdir. İnsan ayağını yorğanına görə uzatmalıdır, hətta sevərkən belə. Bu ürəkdir, ipəyi də sevər, köpəyi də tezisi ilə  sevda yolçuluğuna çıxılmazmış, ay Mənzər?!  Ömrünü hicaz çölünə döndərdim bir eşqin burulğanında. İndi tələbələrinə - çəkinizdən ağır birini sevməyin, ayrılığın vəbalı taleyinizi qan çanağına döndərər yoxsa - deyə tənbehləməklə özünə təskinlik vermək bihudə illəri pərdələmir! Ah…. (illərin soyuq məngənəsində ah bir zənguləyə dönür peşimanlığı ilə sarmaşıq yaşayanlara) …

Hava tamam qaraldı. Mən dənizin burnunun dibindəydim. Birdən qulağım çınladı ; - “Həyatım, yadındamı səninlə barbaros bulvarında görüşümüz?-  xəyalın ağrısıyla nə qədər qıvrılar adam axı?! Gəl, gəl, gəl səhmana sal dağıtdığın taleyimin düzənini. Burnumun cılız yaddaşında can yeleyi kimi mühafizə etdiyim qoxunu illərə yavanlıq etməkdən yoruldum. Dodağının kənarıyla yanağının sərhədini qibləğah bildim hər gün namaza durdum orda bəlkə gələrsən deyə. Piltəsi quruyan çıra kimi ümidlərim də öləziyir artıq.  

Gedən mütləq  dönər getdiyinə, şayət gedərkən içində bir şeylər aparıbsa. Necə ki qatil cinayət yerinə mütləq baş çəkər yenidən, əgər ortada cinayət əməli varsa. – ruhumun ən sısqa yerinə bir səs sığal çəkdi bu səs sanki.

Axşamınız xeyir.   Bağışlayın hüzurunuzu pozdum deyəsən -  skamyada oturan adama səsləndim yaxınlaşaraq.

Əstəğfrullah! Dərdi ağzından daşana dağ da, daş da, lap elə dəniz də dərdimənddir. Sizin ününüzə Allah daha yaxşı səs verər. Bəlkə gözünə qatıb məni də eşidər. – deyə tərzini pozmadan gözü əlindəki kitabı oxumaqda olan adam mənə də qayğıyla cavab verdi.

Yaradan mənim səsimi eşitsəydi illərin yesiri olmazdım hüzurunda. Dilə asan illərimi bada verdim o göz işlədikcə uzanan Barbarosla Dolmabaxça küçələri arasında. Ağlımla ürəyimin savaş meydanı oldu bu Yıldız parkı. Neçə büküm göz yaşlarıma şahid olmuşdur bu midyeci. Zincirliquyu ilə Beşiktaşın arası ömrümün bihudə astanası oldu onsuzluğu dürtmələyə - dürtmələyə gəzdiyim. Hər dəfə Barbarosun qoxusunu Onun nəfəsinin burnumda qalan qırıntısına yabanlıq edərək tütyə kimi içimə çəkməkdən yoruldum. Hər sözüm, hər istəyim, hətta hər misram, hər hekayəm dodağı bar bağlamış gəlin kimi Onsuzluğun sancısını çəkir. Alnıma qadın simalı müharibə yazmağa gəlmişdi sanki. Özü getdi, kölgəsi əsgər şineli kimi sarılıb mənə. Axı bir kişi getmək üçün gəlməz bir qadının həyatına, bir qadın da qalmaq üçün qalmaz bir kişinin həyatında. Bu qanunauyğunluğu pozdu O. Çünki qanunlar zənginlər üçün deyil. Halbuki O Mogikan idi. Kişiliyi ilə, varlığı ilə, hər sözü-söhbəti, hər əməli ilə fenomen idi.

Xanıməfəndi, yeri dolmayan insan yoxdur adətən. Görünən o ki, siz onun yerini könlünüzdə qala divarları ilə mühafizə etmisiniz. –  deyə adam müdaxilə etdi.

Adətim üzrə mən yenə ona toz qondurmadım; İndiki zamanda elə kişilər muzeylərdə eksponat kimi qorunan səhəng misalı təkəmseyrəkdir. Gecə kimi sakit, amma vahiməli idi, gündüz kimi işıqlı, həm də dopdolu idi həyat, qadın eşqiylə. Dediyini edən, elədiyini deməyən şəxsiyyət idi. İndiki modabaz kişilər elə bilirlər, dar geyinəndə xanımlara xoş gəlir, O klassik üslubu geyimində ağayana biçimdə daşıyırdı. İndi bəylər elə bilir qadın qarşısında ayaqlarını 180 dərəcəli bucaq kimi açanda, qollarını dizinə qədər uzadıb çənəsini qabağa verib, sigareti barmağında təsbeh əvəzi fırladanda bərkgedən kişiyə oxşayır və qadın da bunu “ağ adam” hesab edir. Halbuki Onun siqaret alışdırarkən çaxmağının səsi gəlməzdi, onu necə sümürdüyünü görməzdim. Aristokrat kişi biçimi vardı. İndi cibi 5-10 min pul tanıyan kimi kişilər özünü tapılmaz hind qumaşı zənn edirlər. Hansı ki, O süfrədə hər kəsə özü xidmət edərdi. Sevdiyi insanlara qarşı ən xırda detalı da unutmazdı, minlərlə işi olmasına rəğmən.  Qayğısı, yükü çəkisindən qat-qat ağır idi. Mənə dağ-düyün olan odur ki, O işində də, insanlığında da gerçək bir general idi. Bircə mənə gələndə döndü canalan oldu. Öncə qadın olmağı öyrətdi mənə, sonra da qadınlıq qürurumu bombardman elədi. Gəl gör ki, heç alnımın şaxtalı, boranlı yazısında da qabar bağlamadı ona olan hisslərim. Hər kəsin eşqi mənəviyyatı qədərmiş, mənimki də bu qədərdir!..

Canalanınız kimdir bilmirəm, amma o dünyada vəbalı ağır olacağı qətidir. Əlimdən gəlsə, istərdim kömək edəm. Çünki bir axşam çağı üstü-başı elm qoxan bir xanımın dili min məzarlıq nalə çəkir özü də yabancı eynəkli birinə qarşı. Dərd adamı danışdırır - bu mənada sizi anlayıram. Mən yaxınlıqda yaşayıram. Haçansa dərdmənd axtarsanız sizi tanımayan və sözünüzü kimsəyə deməyəcək məni axtara bilərsiz deyib vizit kartını uzatdı. Mən kartı alıb illərimin Ondan qalan pansionat yadigarı çantama qoydum. Əlimdəki içində bu gün dərc olunan məqaləm olan qəzeti ona- bəyəfəndiyə verib məni burdakı – “teatrallaşmış evliliklər siyasi PR predmeti kimi”  başlıqlı yazıdan tanıya bilərsiz dedim.  

İti addımlarla oradan uzaqlaşdım. İllər sonra bu adam kim idi mən onunla mirvari duygularımı paylaşdım deyə düşünərək o duyğu selinin təsiri altında evə necə çatdığımı bilməmişəm. Sabah Universitetdə dərsim yox idi. Amma qəzetdə iclasımız vardı. Konfransa məqaləni də yazıb bitirməliydim. Günün ikinci yarısı da kitabımın təqdimatı idi. Üstəlik də, ilk bala növrağım Mahidevranım Londondan kursdan gəlirdi anasının təqdimatına çata bilsin deyə onu da qarşılamalıydıq. Əlaçı olduğu üçün dövlət tərəfindən 6 aylıq beynəlxalq dil kollecinə təhsil haqqı qazanmışdı. Mahidevran Onda həsəd çəkdiklərimin gerçəkləşmiş bəhəridir mənə.

Yenə təqvimdən bir gün ötüşdü  yoxluğunu var deyə varlığıma toxuduğum. Və yenə də ölmədim. Yaşamaq daha böyük məsuliyyətmiş, İlahi. Bəlkə də hardasa bir yerdə izləyir məni. İtirdiyi qadının aliliyi ilə qürur duyğusunu yaşatmaq yaraşar müdrik sevdalılara. Onun alim qiyafəli əsəriyəm mən axı!

Beləcə, duyğularımın aqoniyasına dalaraq divanda sabahlamışam.  Sabah oyanıb adətim üzrə televizoru açdım. Sonra  hazırlanıb masaya keçdim. Yenicə çay içirdim birdən efirdə aparıcının - hörmətli tamaşaçılar, elə bu dəqiqələrdə aldığımız üzücü bir xəbərə görə eks general Yalçın Talıbzadə bu gecə İstanbul Beşiktaşda yaşadığı evdə ürək tutmasından vəfat etmişdir. Onun son bir neçə həftə öncə kanalımıza verdiyi müsahibəni sizə olduğu kimi xəbərlər proqramından sonra əməkdaşlarımız təqdim edəcək. Yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verib, mərhum generala Allahdan rəhmət diləyirik – deməsi ilə dünya başıma ələndi. Sırf onun nəfəsi var deyə yaşadığım bu qürbət şəhərdə onsuzluğu düşünmək ölümü də sıfırladı gözümdə. Eşqin onsuz halı ölüb də məzarsız qalmaq kimidir. Yox! Yox! Sən mənim ömürlüyümsən- yalan xəbərdir. Telefonu götürüb kanaldakı redaktor tanışıma zəng etdim.

“Bəli, Mənzər xanım. Əfsus ki, xəbər doğrudur. Ən son axşam Barbarosu, Dolmabaxçanı gəzib gecə yarısına qədər. Evə gedəndən sonra yazı masasının arxasındaca keçinib. Önündə bir qəzet, barmağında qələm varmış son anda”- bu sözlər içimi ürpətdi. Axşamkı adamı xatırlamağa çalışdım. Amma üzünə baxmamışdım deyə yaddaşımı toplaya bilmədim. Vizitkart ağlıma gəldi. Qaçdım çantaya tərəf. Nə qədər qarderoba baxdımsa çanta yox idi. Xəyal-məyal xatırladım. Evin yaxınlığında bir qızcığaz – nə olar xala bu çantanı mənə ver deyə yalvardı. Mən də verdim.

Təqdimata az qalırdı. Mən ölümün diri üzünü ikinci dəfə yaşayırdım. Bəlkələr, kaşkilər didib-parçalayırdı can möhnətimi.  Evdən necə çıxdığımı bilmədim. Qapıda məni qızcığaz gözləyirmiş – xala çantaya görə çox sağ ol, amma içində bunlar vardı deyə- ovcundakıları göstərdi. – vizitkart və ayrılığın ilk səhərində mənə özəl olaraq hədiyyə etdiyi parfümdən düşən çiçək. İlk və son yadigarlarımı aldım. Həmən vizitkarta baxdım  vəəəəə…..

Təqdimat ancaq 2 ay sonra baş tutdu.  

Artıq heç nə əvvəlki kimi deyildi. Hətta ayrılığın yubileylərində də yoxluğunu var kimi hiss etdirən ümid qəhətə çıxmışdı. Sən demə, ölüm ümidlərin də əzrayılı imiş. Ömürlə ölüm arasındaki ən dərin aqoniyam bu oldu. Sonrası bir topa ağaran saç, sonsuz sükut və kəpənəyin göz yaşları…

Təqdimatda redaktor tanışım məni görcək sanki sözü yarım qalıbmış kimi davam etdi sözünə: Mənzər hocam, bildiniz də, heyf generaldan. Ən çox da mənə qəribə gələn ölümündən sonra tapılan qeyd dəftərindəki son yazısıdır.; “Sən mənim ürəyimin kəpənək sığalı idin!” deyə qeyd edibmiş. Görəsən kimə yazıbmış ? İki aydır araşdırma gedir. Hamını bu sual maraqlandırır?  Niyəsə sövqi-təbi, yoxsa ixtisasım gərəyimi bilmədim- bu fikirdə siyasi nota olmadığı üçün araşdırma əhəmiyyətsizdir- sərt və qəti bir cavab verdim. O gün də günüm gün olmadı, ondan sonra da…

Rübabə SAHİB

Yazıçı-publisist,  AYB nin üzvü,  Prezident təqaüdçüsü.

Goyce.az