1918-ci ildə müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyətinin yaranması, xüsusilə də bu dövlətin adı İranda ciddi narahatlığa səbəb oldu. İran dövləti məsələ ilə bağlı Osmanlı dövlətinə etirazını bildirərək, tarixən bu adda bir dövlətin mövcud olmadığını iddia etdi.
Etirazlar İran mətbuatında da öz əksini tapdı və Azərbaycanın tarixi ərazisi ilə bağlı həqiqətdən uzaq fikirlər irəli sürülərək, Azərbaycan adının təkcə İran sərhədləri daxilindəki əraziyə aid olduğu qeyd edildi. İranda son 100 ildə müxtəlif hökumətlər, fərqli ideologiyalarla hakimiyyətə gəlsələr də dövlətin və hakim ziyalıların azərbaycanlılara və Azərbaycana qarşı olan münasibətində ciddi dəyişiklik görünməməkdədir.
1991-ci ildə Azərbaycan yenidən öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra da respublikanın adı ilə bağlı narahatlıq müxtəlif formalarda özünü göstərməyə davam etdi. Bu gün də vaxtaşırı İranda bəzi mətbu orqanların, tədqiqatçıların, bəzən rəsmilərin belə “Şimali İran”, “Aran” və “Bakı Cümhuriyyəti” kimi terminlərdən istifadə etməsinə şahid oluruq. Bu yanaşma bəzən, dərs kitablarında, hətta rəsmi dövlət sənədlərində də öz əksini tapır. Məsələn, 2016-2017-ci tədris ili üçün nəzərdə tutulan tarix dərsliklərinin birində (11-ci sinif) Arazın şimalındakı ərazinin tarixi adının Azərbaycan deyil, Arran olduğu və həmin ərazinin ən qədim dövrlərdən İran torpaqları olduğu iddia edilir. Müsavat hökumətinin Osmanlı türklərinin israrı ilə tarixi təhrif edərək “Arran” sözünü Azərbaycanla əvəz etməsi və bu ad dəyişmənin arxasında Cənubi Azərbaycana qarşı ərazi iddiasının dayandığı iddia edilir.
İddiaların doğru olmadığını göstərən daha bir sənəd
Quzeyli, güneyli Azərbaycan tədqiqatçıları müxtəlif tarixi mənbələrə istinad edərək, bu iddiaların doğru olmadığı, Azərbaycan sözünün istər Arazın cənubundakı, istərsə də Arazın Quzeyindən Dərbəndə qədər olan əraziyə aid olduğu haqda müxtəlif elmi məqalələr yazıblar.
Məsələ ilə bağlı ortaya atılan iddiaların düzgün olmadığını sübut etmək baxımından İranda hakimiyyətdə olan dövlətlərin maliyyə dəftərlərindəki qeydlər (Azərbaycan əyalətinə hansı mahalların daxil olması ilə bağlı) ən yaxşı qaynaqdır.
Qacar dövründə dövlətin bütün mühasibat-maliyyə işlərində Siaqət (Siyaq /Sayaq) xəttindən istifadə olunurdu. Bu xətti və siyaq elmini öyrətmək üçün tərtib olunan 19-cu əsrə aid “Bəhrül-Cəvahir fi elmüd-dəfatir” kitabında Azərbaycan mahallarının adı sırasında Arazın güneyindəki şəhərlərlə yanaşı, Arazın quzeyində yerləşən şəhər və bölgələrimizin adlarının siyaqət xəttindəki yazılış forması göstərilir. Bu mahala Dərbənd, Bakı, Beyləqan, Şirvan və Quba ilə bərabər Qarabağ və İrəvan da daxildir.
Kitabda ərəb əlifbası sırası ilə Azərbaycan mahallarının adları belə verilir: Urumi (Urumiyə), Əhar, İrəvan, Badkubə, Beyləqan, Təbriz, Xalxal, Xoy, Dərbənd, Salyan, Şirvan, Tarım, Quba, Qarabağ, Gəncə, Marağa, Mərənd, Salmas və Naxçıvan.
Kitabın müəllifi Əbdulvahab Şahşani İsfahanidir. Əsərin İranın “İslami Şura Məclisinin” kitabxanasında saxlanılan nüsxəsi 1861-ci ilə aiddir, lakin kitabın fərqli illərdə litoqrafiya üsulu ilə çap edilmiş nümunələri də mövcuddur.
Siaqət xətti haqqında
Bəzi alimlərin fikrincə, siaqət xətti Səlcuqlular dövründən etibarən İslam dünyasında istifadə olunmağa başlamışdır. Adı türkcə say+aq şəkilçisinin birləşməsindən ortaya gələn sayaq /siaqət xətti daha çox dəftərxana və hesabdarlıq işlərində tətbiq olunmuş və ərəb əlifbasının xətt növü olsa da, qədim uyğur yazısına məxsus bəzi cəhətlərə malik idi.(kafkassam.az)
Ümid Niayeş
Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupunun Bəyanatı
08.01.2025Qərbi Azərbaycan İcması Prezident İlham Əliyevin Qərbi azərbaycanlılarla bağlı fikirlərinə dair bəyanat yayıb
08.01.2025Petrosyanın vaxtilə azərbaycanlılarla bağlı səsləndirdiyi ifadələr xalqımıza qarşı deportasiyaların açıq şəkildə bəyan edilməsidir - Ülviyyə Zülfiqar
08.01.2025Bunu hamı bilsin, həm Ermənistan, həm onun arxasında duranlar ki, bu məsələ gündəlikdən çıxmayacaq, o vaxta qədər ki, azərbaycanlılar təhlükəsizlik şəraitində Qərbi Azərbaycana və o cümlədən Qərbi Zəngəzura yerləşəcəklər - Prezident İlham Əliyev
08.01.2025Prezident İlham Əliyev telekanallara müsahibəsində Qərbi Azərbaycan məsələsindən danışıb
07.01.2025AĞAYARIN ŞƏYİRDLİYİ
05.01.2025Qərbi azərbaycanlılara möhtəşəm bir xəbərim var - MÜSAHİBƏ
26.12.2024Dekabrın 26-da Azərbaycanda matəm elan edilib
25.12.2024Şanlı qələbə və İlham Əliyevin ad günü
24.12.2024Prezident cənab İlham Əliyevə "QAİ - Basarkeçər İcması" adından təbrik məktubu.
24.12.2024Dekabrın 21-də Qərbi Azərbaycan İcmasının cari ilin yekunlarına dair Ümumi Yığıncağı keçirilib.
21.12.2024Azərbaycan Prezidenti Rusiya telekanalına müsahibəsində Qərbi azərbaycanlılar məsələsindən danışıb
18.12.2024Şamil Ənvəroğlu şeirlərində fəlsəfi notlar
16.12.2024Qərbi Azərbaycan İcmasının kollektivi Ümummilli Liderin məzarını ziyarət edib
12.12.2024Akif Əli: “Qoy sənə deməsinlər - niyə getmirsən? Qoy desinlər - niyə gedirsən?!”
28.11.2024Londonda yaşayan azərbaycanlı yüksək dərəcəli fəxri ada layiq görülüb
01.11.20241948-1953-CÜ İLLƏRDƏ AZƏRBAYCANLILARIN QƏRBİ AZƏRBAYCANDAN DEPORTASİYASI
22.10.2024
Göyçə.az saytı müstəqil media orqanı olaraq, Oğuz Türklərinin əzəli vətəni - Qərbi Azərbaycanın bütün mahallarının: tarixini, folklor - etnoqrafiyasını, qədim abidələrini, ədəbiyyat və mədəniyyətini; ictimai-siyasi və elm xadimlərinin həyat və yaradıcılığını; qədim Azərbaycan torpaqlarında süni şəkildə yaradılan Ermənistan dövlətinin işğal faktını işıqlandıracaq, yeni nəsilin maariflənməsi üçün öz töhvəsini verəcəkdir.
Təsisçi və baş redaktor: Qılman İman
Baş redaktorun müavini: İlqar İsmayıl
Redaktor: Günay Vəlizadə
E-poçt: [email protected]
