Dünya şöhrətli fotoqraf, savaşları obyektivindən susduran Reza Deqatinin vətəndə növbəti sərgisinin açılışı oldu. “Odun ruhu” adlanan sərgidə şöhrətli fotoqrafın yalnız Azərbaycanda çəkdiyi 60 foto nümayış olunur.
Publika.az dünyanın ən məşhur fotojurnalistlərindən olan həmvətənimiz Reza Deqati ilə müsahibəni təqdim edir.
- Reza bəy, bir müddət əvvəl Qarabağda çəkdiyiniz fotolardan ibarət sərginiz təşkil olunmuşdu. Fotolar sosial şəbəkələrdə yayılandan sonra Bəhram adlı gənc özünü tanıyır. Həmçinin bildirir ki, bu, onun uşaqlığının yeganə fotosu, Şuşadan qalan tək xatirəsidir. Görüşünüz baş tutdumu?
- Bu 40 il ərzində o qədər uşaqların bəlkə də ilk və son şəkilini çəkmişəm ki, xatırlayanda ürəyim qanayır. Həmçinin Bəhram adlı bu oğlanın taleyi də... Mənə xəbər yolladılar ki, bir nəfər sənin çəkdiyin fotoda özünü, daha doğrusu, itirilmiş uşaqlığını tapıb. Oxudum, gözlərim doldu. Dedilər niyə ağlayırsan? Dedim çox gözəl hadisə baş verib. Bəhram 27 il sonra sərgimə gəldi və həmin foto vasitəsilə Şuşadakı uşaqlığına toxundu. Bu, o qədər kədərli, bir o qədər də sevincli duyğudur ki, yalnız gözlərlə ifadə etmək olur.
- “Soul of the fire” (Odun ruhu)... Sərgilərinizin adları da sənətiniz kimi dərin və təkrarsızdır.
- Düşünürəm ki, hər bir cismin ruhu var. Odun da həmçinin...
- Odun ruhunu nə rəngdədir?
- Qəribədir ki, ocağa, oda baxmaqdan zövq alıram, rahatlıq tapıram. Odun da rəngi bir, yaxud iki deyil. Minlərlə, milyonlarla çaları var. Dünyanın bütün rənglərini odda tapmaq mümkündür.
- Ümumiyyətlə, düşünürəm ki, biz oda digər xalqlardan daha çox bağlıyıq. Bəlkə də bir vaxtlar sitayiş etdiyimiz üçün genetikamıza hopub.
- Milyon illərdən bəri dünya insanı, ilk icmalar odun yörəsində toplaşıblar. Od adəm oğlunun ilk tapıntısıdır. Oda məhəbbət insanın DNT-sində var. Çünki ocaq deyəndə gözümüzün önündə ailə, istilik, süfrə, doğmalıq anlayışı canlanır. Bu yöndən yanaşsaq, od hamı üçün müqəddəsdir. Amma bizim zərdüştlükdən qalma inanclarımız, torpağımızdan od çıxması ocaq məhəbbətimizi daha çox alovlandırıb.
- Madam ki, din mövzusuna toxunduq, bəlkə də qeyri-etik sayılan sual verəcəm. Reza Deqati kimi kosmopolit, dünya insanına eyni gözlə baxan şəxsiyyət üçün din nəyə xidmət etməlidir?
- Heç vaxt insanları din, yaxud mədəniyyətlə bölməmişəm. Bu, yolverilməzdir. Hər birimiz 99 faiz insan qəlibindən ibarətik. Cəmi bir faizimiz isə din, dil, mədəniyyət, yoxsulluq, zənginlik adınadır. Bu bir faiz insanı ya vəhşiləşdirə, ya da aliləşdirə bilər. Dinlə bağlı cavabını axtardığım bir sual var. Necə olur ki, hamı tək Allaha inandığını, ibadət etdiyi halda başqa dindən olanlara sənin tanrın yanlışdır, mənimki doğrudur deyir. İnsanlar arasında yeganə müşkül budur. Bu düyünü açmasaq, yetkinliyə çatmasaq, dünyada savaşlar susmayacaq. Mənim Allahım səninkindən üstündür, doğrudur, deyən insan allahsızın ən böyüyüdür. Qəlbində tanrı sevgisi bəsləyirsənsə, hər kəsə eyni mərhəmətlə yanaşmalısan. Hamını bir gözlə görməyi bacarmalısan. Bizsə bunun əvəzinə dinlərin içində belə yeni təriqətlər yaradıb bir-birimizə düşmən kəsilirik.
- Reza Deqati planet insanına həmin vahid Tanrını, Allahı, Yaradanı göstərmək istəsəydi, nəyin, yaxud kimin fotosunu çəkərdi?
- Elə məqamlar var ki, onu foto ilə, yazı ilə göstərmək mümkün deyil. Bu, insanın öz qəlbində ola bilər. Bəziləri nəfəs alır, amma ürəkləri ölüb. Onlara nüfuz etmək çətindir.
- Reza bəy, onlarla müharibənin episentrində olmusunuz. Ölü canları əbədiləşdirmək, kadra həkk etmək fotoqrafa hansı duyğuları yaşadır?
- 40 illik fəaliyyətim dövründə savaşlarda bəlkə on minlərlə cəsəd görmüşəm. Bəzən öz canımı qurtarmaq üçün ölülərin altında gizlənmişəm. Bu ağrıları, vəhşəti yaşayandan sonra dünyaya, dünya malına başqa gözlə baxmağa başlayırsan. Ən böyük istəyin silah səslərini susdurmaq olur.
- Sülhü oyatmaq üçün dünyaya hansı mesajı vermək istərdiniz?
- Fotolarıma baxan seyrçi mütləq çatdırmaq istədiyimi duyur. Amma bir insan kiməsə qarşı addım atanda düşünməlidir ki, eyni şeyi mənə etsəydilər, necə olardım. Malımı, pulumu, oğurlasaydılar, övladımı incitsəydilər, acı çəkəcəkdim. Bəs mən nə haqla kimisə incidirəm?!
- Sizi yaradıcılığa ən çox sövq edən əsrarəngiz məkan, şəhər varmı?
- İllərim yollarda, ölkələrdə, müharibənin qaynar nöqtələrində keçib. Ayağını basdığın torpaq sənin üçün doğma olmalıdır. 115 ölkənin minlərlə şəhərində olmuşam. Bax, indi Bakıdayam. Təsəvvür et ki, deyirəm, kaş Parisdə olardım. Ora daha romantikdir, məni işləməyə daha çox motivə edir. Axı onda Bakının gözəlliyini görə bilməyəcəm. Çox dərin və fəlsəfi məsələdir. İnsanlar bunu anlaya bilsəydilər, hər anın mənasını, dəyərini bilərdilər. İngilislərin belə bir kəlamı var: “Yesterday was history, tomorrow is a mystery, today is a gift. That's why we call it present”.
- Bunu dilimizə hərfi mənada çevirəndə mənası itirəcək amma yenə də cəhd edək...
- (gülür) Keçmiş tarixdir, gələcək sehrdir. Bu gün isə bəxşişdir. Ona görə, ingilis dilində indiki zamanla hədiyyə sözü omonimdir. Hər saniyənizi sizə verilmiş ən dəyərli hədiyyə sayın.
Leyla Sarabi
İslam Ələsgərli – 100
23.06.2025Gürcüstanda azərbaycanlı alimin elmi araşdırmalarından bəhs edən məqalə dərc olunub
20.06.2025Novrəs İmanla Ayrım Əhmədin ikinci deyişməsi
18.06.2025BİR SÖZÜN SEMANTİKASI VƏ YA “AŞIĞIN QURBAN ÖLDÜRMƏSİ”
11.06.2025QAİ - Basarkeçər İcması adından təbrik edir, cansağlığı və yeni uğurlar arzulayırıq.
11.06.2025Naxçıvan Kikboksinq İdman Klubunun açıq birinciliyi keçirilib
04.06.2025“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda II minifutbol çempionatının açılış mərasimi keçirilib
02.06.2025Prezident: "İrəvan qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin təmin olunmasıdır"
26.05.2025Professor Mahirə Hüseynova ermənilərə cavab verdi - FOTO
22.05.2025Ulu Öndərin adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb ŞƏRH
10.05.2025ADNSU-da “Heydər Əliyev və Azərbaycanın Suverenlik Yolu” mövzusunda tədbir keçirilib
08.05.2025İkinci Dünya savaşında Pəmbək azərbaycanlılarının iştirakı yeni informasiyalar işığında
07.05.2025Aşıq Ələsgər xalq dilinin ədəbi dilimizə çevrilməsi missiyasının “nidasını qoydu”.
06.05.2025Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında qadın obrazlarına elmi baxış...
26.04.2025Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi və Filologiya fakültəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Qədim yurd yerlərimiz, söykökümüz – Aşıq Ələsgər” adlı tədbir keçirilib.
24.04.2025Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Qərbi Azərbaycana Qayıdış üzrə Təşəbbüs Qrupunun Bəyanatı
08.01.2025Qərbi Azərbaycan İcması Prezident İlham Əliyevin Qərbi azərbaycanlılarla bağlı fikirlərinə dair bəyanat yayıb
08.01.2025