Dünya şöhrətli fotoqraf, savaşları obyektivindən susduran Reza Deqatinin vətəndə növbəti sərgisinin açılışı oldu. “Odun ruhu” adlanan sərgidə şöhrətli fotoqrafın yalnız Azərbaycanda çəkdiyi 60 foto nümayış olunur.
Publika.az dünyanın ən məşhur fotojurnalistlərindən olan həmvətənimiz Reza Deqati ilə müsahibəni təqdim edir.
- Reza bəy, bir müddət əvvəl Qarabağda çəkdiyiniz fotolardan ibarət sərginiz təşkil olunmuşdu. Fotolar sosial şəbəkələrdə yayılandan sonra Bəhram adlı gənc özünü tanıyır. Həmçinin bildirir ki, bu, onun uşaqlığının yeganə fotosu, Şuşadan qalan tək xatirəsidir. Görüşünüz baş tutdumu?
- Bu 40 il ərzində o qədər uşaqların bəlkə də ilk və son şəkilini çəkmişəm ki, xatırlayanda ürəyim qanayır. Həmçinin Bəhram adlı bu oğlanın taleyi də... Mənə xəbər yolladılar ki, bir nəfər sənin çəkdiyin fotoda özünü, daha doğrusu, itirilmiş uşaqlığını tapıb. Oxudum, gözlərim doldu. Dedilər niyə ağlayırsan? Dedim çox gözəl hadisə baş verib. Bəhram 27 il sonra sərgimə gəldi və həmin foto vasitəsilə Şuşadakı uşaqlığına toxundu. Bu, o qədər kədərli, bir o qədər də sevincli duyğudur ki, yalnız gözlərlə ifadə etmək olur.
- “Soul of the fire” (Odun ruhu)... Sərgilərinizin adları da sənətiniz kimi dərin və təkrarsızdır.
- Düşünürəm ki, hər bir cismin ruhu var. Odun da həmçinin...
- Odun ruhunu nə rəngdədir?
- Qəribədir ki, ocağa, oda baxmaqdan zövq alıram, rahatlıq tapıram. Odun da rəngi bir, yaxud iki deyil. Minlərlə, milyonlarla çaları var. Dünyanın bütün rənglərini odda tapmaq mümkündür.
- Ümumiyyətlə, düşünürəm ki, biz oda digər xalqlardan daha çox bağlıyıq. Bəlkə də bir vaxtlar sitayiş etdiyimiz üçün genetikamıza hopub.
- Milyon illərdən bəri dünya insanı, ilk icmalar odun yörəsində toplaşıblar. Od adəm oğlunun ilk tapıntısıdır. Oda məhəbbət insanın DNT-sində var. Çünki ocaq deyəndə gözümüzün önündə ailə, istilik, süfrə, doğmalıq anlayışı canlanır. Bu yöndən yanaşsaq, od hamı üçün müqəddəsdir. Amma bizim zərdüştlükdən qalma inanclarımız, torpağımızdan od çıxması ocaq məhəbbətimizi daha çox alovlandırıb.
- Madam ki, din mövzusuna toxunduq, bəlkə də qeyri-etik sayılan sual verəcəm. Reza Deqati kimi kosmopolit, dünya insanına eyni gözlə baxan şəxsiyyət üçün din nəyə xidmət etməlidir?
- Heç vaxt insanları din, yaxud mədəniyyətlə bölməmişəm. Bu, yolverilməzdir. Hər birimiz 99 faiz insan qəlibindən ibarətik. Cəmi bir faizimiz isə din, dil, mədəniyyət, yoxsulluq, zənginlik adınadır. Bu bir faiz insanı ya vəhşiləşdirə, ya da aliləşdirə bilər. Dinlə bağlı cavabını axtardığım bir sual var. Necə olur ki, hamı tək Allaha inandığını, ibadət etdiyi halda başqa dindən olanlara sənin tanrın yanlışdır, mənimki doğrudur deyir. İnsanlar arasında yeganə müşkül budur. Bu düyünü açmasaq, yetkinliyə çatmasaq, dünyada savaşlar susmayacaq. Mənim Allahım səninkindən üstündür, doğrudur, deyən insan allahsızın ən böyüyüdür. Qəlbində tanrı sevgisi bəsləyirsənsə, hər kəsə eyni mərhəmətlə yanaşmalısan. Hamını bir gözlə görməyi bacarmalısan. Bizsə bunun əvəzinə dinlərin içində belə yeni təriqətlər yaradıb bir-birimizə düşmən kəsilirik.
- Reza Deqati planet insanına həmin vahid Tanrını, Allahı, Yaradanı göstərmək istəsəydi, nəyin, yaxud kimin fotosunu çəkərdi?
- Elə məqamlar var ki, onu foto ilə, yazı ilə göstərmək mümkün deyil. Bu, insanın öz qəlbində ola bilər. Bəziləri nəfəs alır, amma ürəkləri ölüb. Onlara nüfuz etmək çətindir.
- Reza bəy, onlarla müharibənin episentrində olmusunuz. Ölü canları əbədiləşdirmək, kadra həkk etmək fotoqrafa hansı duyğuları yaşadır?
- 40 illik fəaliyyətim dövründə savaşlarda bəlkə on minlərlə cəsəd görmüşəm. Bəzən öz canımı qurtarmaq üçün ölülərin altında gizlənmişəm. Bu ağrıları, vəhşəti yaşayandan sonra dünyaya, dünya malına başqa gözlə baxmağa başlayırsan. Ən böyük istəyin silah səslərini susdurmaq olur.
- Sülhü oyatmaq üçün dünyaya hansı mesajı vermək istərdiniz?
- Fotolarıma baxan seyrçi mütləq çatdırmaq istədiyimi duyur. Amma bir insan kiməsə qarşı addım atanda düşünməlidir ki, eyni şeyi mənə etsəydilər, necə olardım. Malımı, pulumu, oğurlasaydılar, övladımı incitsəydilər, acı çəkəcəkdim. Bəs mən nə haqla kimisə incidirəm?!
- Sizi yaradıcılığa ən çox sövq edən əsrarəngiz məkan, şəhər varmı?
- İllərim yollarda, ölkələrdə, müharibənin qaynar nöqtələrində keçib. Ayağını basdığın torpaq sənin üçün doğma olmalıdır. 115 ölkənin minlərlə şəhərində olmuşam. Bax, indi Bakıdayam. Təsəvvür et ki, deyirəm, kaş Parisdə olardım. Ora daha romantikdir, məni işləməyə daha çox motivə edir. Axı onda Bakının gözəlliyini görə bilməyəcəm. Çox dərin və fəlsəfi məsələdir. İnsanlar bunu anlaya bilsəydilər, hər anın mənasını, dəyərini bilərdilər. İngilislərin belə bir kəlamı var: “Yesterday was history, tomorrow is a mystery, today is a gift. That's why we call it present”.
- Bunu dilimizə hərfi mənada çevirəndə mənası itirəcək amma yenə də cəhd edək...
- (gülür) Keçmiş tarixdir, gələcək sehrdir. Bu gün isə bəxşişdir. Ona görə, ingilis dilində indiki zamanla hədiyyə sözü omonimdir. Hər saniyənizi sizə verilmiş ən dəyərli hədiyyə sayın.
Leyla Sarabi
ORDA BİR KƏND VAR, UZAQDA... DOĞMA QARAQOYUNLUM - FOTO
26.03.2024NOVRUZ XALQIMIZIN MİLLİ BAYRAMIDIR!
20.03.2024Bayram Aslanov “Heydər Əliyevin 100 illiyi” yubiley medalı ilə təltif edilib - Fotolar
19.03.202416 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.
16.03.2024Niyə məhz Qurbani?
04.03.2024Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO
26.02.2024Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR
24.02.2024Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib
24.02.2024Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı
21.02.2024Pəmbək. (Göldək)
21.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU
17.02.2024Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”
16.02.2024BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN
Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.
12.02.2024QOŞABULAQ
06.02.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ
16.01.2024DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI
15.01.202460 YAŞIN MÜBARƏK!
15.01.2024AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)
Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri
28.12.2023Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR
28.12.2023GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
27.12.2023AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB
26.12.2023İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI
24.12.2023Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!
24.12.2023Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili
21.12.2023BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI
10.12.2023Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.
07.12.2023Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.
05.12.2023HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM
04.12.2023AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.
03.12.2023Bax, biz Göyçə torpağındayıq...
29.11.2023BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR
25.11.2023SƏHRADA YALQIZLIQ
25.11.2023Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO
23.11.2023İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik
21.11.2023“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR
14.11.2023Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib
08.11.2023Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.
07.11.2023Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə
31.10.2023"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.
30.10.2023Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.
28.10.2023“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ
26.10.2023Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR
24.10.2023TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ
21.10.2023Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.
21.10.2023Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə
17.10.2023Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.
15.10.2023"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.
15.10.2023