Adətən insan zövqü gözəlliyə meylli olur. Amma elə insanlar da var ki, zövqlərini aqressiya, qəzəb müşayiət edir. Zəriflikdən, incəlikdən, həssaslıqdan məhrum olan İlza Kox da məhz bu cür insanlardan olub...
“Buhenvald cadugəri” ləqəbini alan İlza insan dərisindən hazırlanan əlcəklərdən, gödəkçələrdən, suvenirlərdən zövq alıb. Qəddarlığının həddi və sonu görünməyən bu cəllad qadının qarşısında minlərlə cüssəli kişilər tir-tir əsiblər.
Bəzi araşdırmaçılar İlza Koxu bütün dövrlərün və bütün dünyanın ən qəddar qadını adlandırıblar. Maraqlıdır, nasist cəlladına bu titulu hansı əməlləri qazandırıb?
İlza Kox 1906-cı ildə Almaniyada, Drezden şəhərində anadan olub. Uşaqlıqdan çevikliyi və qoçaqlığı ilə fərqlənən İlza orta təhsilini başa vurduqdan sonra şəhər kitabxanalarının birində kitabxanaçı işləyib. 26 yaşında nasist partiyasının üzvü olub. Partiya tədbirlərində özündən 9 yaş böyük olan Karl adlı bir zabitlə tanış olub və çox keçməmiş onunla ailə həyatı qurub.
1937-ci ilin iyun ayında Buhenvald həbs düşərgəsi yaradılanda Karl Kox həmin düşərgəyə komendat təyin edilib. Bu təyinatdan sonra İlza Kox da həyat yoldaşının yanında nəzarətçi vəzifəsinə düzəlib. Keçmiş kitabxanaçı bu vəzifədə özünün bütün güc və potensialını realizə edib.
Kox çütlüyünün amansızlığını hətta öz həmkarları sözlə ifadə etməkdə çətinlik çəkiblər. İlzanın hər gün səhər saatlarında düşərgəni gəzintiyə çıxması növbəti dəhşətli bir hadisə ilə yekunlaşıb. O, xüsusən yaşlı insanlara və hamilə qadınlara işgəncə verməkdən zövq alıb. Gənc kişilərə isə İlza xüsusi “qayğı” göstərib.
Şahidlərin söylədiklərinə görə, o, düşərgəyə gətirlmiş gənc, hündürboylu və cüssəli bir rusa vurulub. Həmin əsirin yaxşı qidalanması və təmizliyi üçün lazımi şərait yaradıb. Bir müddətdən sonra rus əsiri “özünə gəldikdə”, İlza onu yatağına dəvət edib. O isə yarçılpaq vəziyyətdə olan İlzanın bədəninə tüpürərək, “mən kommunistlərin qanını içən bir qadınla yatağa girə bilmrəm” deyərək İlzanın intim təklifini rədd edib.
Bu hadisədən sonra həmin əsir işgəncə kamerasına salınıb. İlzanın göstərişi ilə onun dərisini soymağa başlayıblar. İlza bu səhnəni həvəslə izləyərək rus əsirinə məqsədini açıqlayıb: “Mən sənin dərindən özümə əlcək düzəldəcəyəm və hər dəqiqə sənin “əllərini” bədənimdə hiss edəcəyəm...”
İlza Kox bədənlərində döymə olan əsirləri xüsusi nəzarətə götürüb. Onlara işgəncə verməyə icazə verməyib. Az sonra isə onların dərilərində olan döymə yerlərini soyduraraq həmin hissələrdən suvenirlər düzəltdirib, geydiyi dəri gödəkçələrdə bəzək kimi istifadə edib.
Hədsiz dərəcədə vəhşi ehtirasa sahib olan, həşəri (nimfamanka) İlza üçün bir gündə 5-6 kişi ilə yatağa girmək adi hala çevrilib. Amma bu proses adi halda keçməyib. İlza əvvəlcə onlara işgəncə verdirib, sonra qıcıqlanmaları üçün bədənlərinə aşağı gərginlikdə elektrik enerjisi buraxdırıb. Yataq ortaqlarında onu təmin etməyənlər dərhal vəhşicəsinə qətlə yetirilib.
Həyat yoldaşı Karl Kox da öz növbəsində qadın əsirlərlə eyş-işrətdən özünü məhrum etməyib. Karl Kox bu intim görüşlərin birində siflis xəstəliyinə yoluxub. Düşərgənin həkimi Valter Kremer onu müalicə etdikdən sonra Karl Kox bu sirrin açılmaması üçün həkimi öldürdürüb. Bu hadisə böyük səs-küyə səbəb olub.
Kox cütlüyünün özbaşınalığı haqqında Hitlerə məruzə edilib. 1942-ci ildə fürerin göstərişi ilə Buhenvald düşərgəsində yoxlamalar başlayıb. 1943-cü ildə Karl Kox və İlza Kox ciddi qanun pozuntuları, külli miqdarda yeyinti, düşərgənin bir neçə əməkdaşının öldürülməsi, vəzifədən sui-istifadə faktları ilə ittiham olunaraq həbs ediliblər. Məhkəmə Karl Koxu ən ağır hökmə, ölüm hömünə məhkum edib. 1945-ci ilin aprel ayında hökm icra olunub. İlza Kox isə bu dəfə məsuliyyətdən yaxa qurtararaq azadlığa çıxıb və Lyudvirsburqda yaşayan valideynlərinin yanında məskunlaşıb.
Lakin bir neçə aydan sonra İlza ABŞ xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşları tərəfindən yenidən həbs olunub və o, ömürlük azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkub edilib.
Bir-birini əvəzləyən hadisələr növbəti dəfə yenə də İlza Koxun xeyrinə dəyişib. İlza Kox 1947-ci ildə Almaniyanın işğal edilmiş zonasına təyin edilən yeni komendant, general Lyutsius Kleyə həbsxanadan müraciət ünvanlayıb. O, yazdığı müraciətdə Buhenvaldda olarkən əsirlərin birindən hamilə qaldığını və sonra həyata gətirdiyi körpənin kimsəsiz qaldığını qeyd edərək əfv olunmasını xahiş edib. General Kley İlzanın müraciətinə müsbət münasibət göstərib və onun azadlığa çıxmasını təmin edib.
Generalın “Buhenvald cadugəri”nə mərhəmət göstərməsi beynəlxalq ictimaiyyətdə böyük narazılıq yaradıb. Beynəlxalq qurumların sərt bəyanatları, general haqqında mətbuatda tirajlanan tənqidi məqalələr, Buhenvald düşərgəsinin əsirlərinin yüzlərlə müraciəti İlza Koxu yenidən məhkəmənin müttəhimlər kürsüsünə gətirib. Məhkəmə prosesində 400-dən artıq Buhenvald əsiri İlza Koxun əleyhinə ifadə verib. İlza Kox isə bütün ittihamlara bir cümlə ilə münasibət bildirib: “Mən şeytanın balasıyam və ona xidmət etmişəm...”
İlza Kox 1951-ci ildə yenidən ömürlük həbsxanaya göndərilib.
Sözsüz ki, İlza Kox üçün həbsxana həyatı dözülməz olub. Nə vaxtsa nəzarətçi kimi qəddar və amansız olan İlza, eynilə amansız və qəddar olan həbsxana nəzarətçilərinin əli altında yaşamasını mümkünsüz sayıb.
İlza Kox 1967-ci ildə, 60 yaşı olarkən həbsxanada özünü asaraq intihar edib. İntihardan öncə isə yeganə oğluna kiçik bir qeyd yazıb: “İnsanın yaşamağının mənası itəndə, ölüm yeganə çıxış yolu olur...”
İlham Cəmiloğlu
GOYCE.AZ
Leyla Əliyevanın doğum günüdür
RƏSULLU ŞƏHİDLƏRİ
03.07.2025İslam Ələsgərli – 100
23.06.2025Gürcüstanda azərbaycanlı alimin elmi araşdırmalarından bəhs edən məqalə dərc olunub
20.06.2025Novrəs İmanla Ayrım Əhmədin ikinci deyişməsi
18.06.2025BİR SÖZÜN SEMANTİKASI VƏ YA “AŞIĞIN QURBAN ÖLDÜRMƏSİ”
11.06.2025QAİ - Basarkeçər İcması adından təbrik edir, cansağlığı və yeni uğurlar arzulayırıq.
11.06.2025Naxçıvan Kikboksinq İdman Klubunun açıq birinciliyi keçirilib
04.06.2025“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda II minifutbol çempionatının açılış mərasimi keçirilib
02.06.2025Prezident: "İrəvan qazılığının fəaliyyətinin bərpası tarixi ədalətin təmin olunmasıdır"
26.05.2025Professor Mahirə Hüseynova ermənilərə cavab verdi - FOTO
22.05.2025Ulu Öndərin adı Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılıb ŞƏRH
10.05.2025ADNSU-da “Heydər Əliyev və Azərbaycanın Suverenlik Yolu” mövzusunda tədbir keçirilib
08.05.2025İkinci Dünya savaşında Pəmbək azərbaycanlılarının iştirakı yeni informasiyalar işığında
07.05.2025Aşıq Ələsgər xalq dilinin ədəbi dilimizə çevrilməsi missiyasının “nidasını qoydu”.
06.05.2025Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında qadın obrazlarına elmi baxış...
26.04.2025Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi və Filologiya fakültəsinin birgə təşkilatçılığı ilə “Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Qədim yurd yerlərimiz, söykökümüz – Aşıq Ələsgər” adlı tədbir keçirilib.
24.04.2025Ömürlərə bəzək və töhfə verən ömrünüz bərəkətli olsun!
01.04.2025Bakı qırğınları Mart soyqırımının kulminasiya nöqtəsi idi, amma sonu deyildi
31.03.2025Kəlbəcərdə "Novruz" adətləri
19.03.2025Suraxanıda Novruz bayramı təntənəli qeyd olunub
18.03.202517 mart 2025-ci ildə ADA Universiteti və Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mövzusu 100 ildə ” adlı dəyirmi masa keçirilib.
17.03.2025FƏDAKAR ELM VƏ İNSANLIQ MÜCƏSSƏMƏSİ
14.03.2025Əhliman Əmiraslanov: Qərbi Azərbaycan məsələsində əsl ədalətin bərpa olunacağına əminik
11.03.2025FİTRİ İSTEDAD SAHİBİ
08.03.2025Azərbaycan Yazıçılar Birliyində “Adım Ələsgərdi…” kitabının təqdimatı olub
07.03.2025XOCALIYA ƏDALƏT!
26.02.2025Balaxanıda bir əsrlik tarixi olan neft quyusuna “ADNSU-100” adı verilib.
20.02.2025“Tariximizin işığında - Qərbi Azərbaycanın izi ilə”
16.02.2025Gənc vətənpərvər Pensilvaniya Universitetində
16.02.2025Şair-publisist Yusif Nəğməkarın “Ələsgər zirvəsi” kitabının təqdimat mərasimi iştirakçılarına!
13.02.2025Sənin görüşünə sürünə-sürünə də olsa gələrəm, Göyçəm
12.02.2025Paşinyan unudur ki...
11.02.2025ATALARIN YOLU OĞULLARIN YOLUDUR
10.02.2025...yazmasam, gələcəyimizin işığını sönməyə qoymayacaq gənclik məni bağışlamaz.
06.02.2025Gənclər Günü münasibətilə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” mövzusunda tədbir təşkil edilib
01.02.2025MƏŞƏDİ QASIMIN ŞƏHİD NƏTİCƏSİ
01.02.2025GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ
30.01.2025BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - ŞAHMALI QASIM OĞLU QURBANOV
28.01.2025Şirazi İbrahimov Basarkeçər gəncləri tərəfindən “GƏNCLƏRİN DOSTU” adına layiq görüldü.
27.01.2025Mükafat qalibi: "Daha çox gənci elmi fəaliyyətə cəlb edəcəyik"
26.01.2025Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Şəhidlər xiyabanında 20 Yanvar şəhidlərinin əziz xatirəsini yad edib.
20.01.2025Aşıq Nəcəfin övladları necə qətlə yetirildi?
19.01.2025Qərbi Azərbaycan gənclərinin birliyi tarixi torpaqlarımıza qayıdışın gələcəyinə atılan güclü təməldir
17.01.2025Gümrü avtovağzalı, siyasi büro və 35 qəpiklik daraq - Hikmət Babaoğlu yazır
16.01.2025GÜCLÜ DÖVLƏT
11.01.2025Qərbi azərbaycanlıların doğma yurdlarına qayıtması dayanaqlı sülhün təminatıdır
11.01.2025AŞIQ ƏLƏSGƏR FENOMENİNƏ YENİ POETİK BAXIŞ
11.01.2025
"Yeni dünya düzəninin formalaşmasına Azərbaycanın öz strateji baxışı var"- MÜSAHİBƏ
Ter-Petrosyanın açıq etirafları məhkəmə araşdırması üçün təkzibolunmaz faktlardır ŞƏRH
08.01.2025