Semaşko”nun həkimi Hicran Mustafayeva: “Mən cəhənnəmi yerdə gördüm”

11:38 / 04.07.2020
Baxılıb: 5078

Azərbaycan həkimləri sağlamlıqlarını təhlükəyə atmaqla koronavirusa qarşı fədakar mübarizəni davam etdirirlər. Onlardan biri də 25 ildir 1 saylı Kliniki Tibbi Mərkəzin (“Semaşko”) mamalıq və ginekologiya şöbəsində anestezioloq-reanimatoloq kimi çalışan Hicran Mustafayevadır. Pandemiyanın başlaması ilə həkim Elmi-Tədqiqat Ağciyər Xəstəlikləri İnstitutuna və “Semaşko” infeksiya şöbəsinə göndərilib. 1 saylı Kliniki Tibbi Mərkəz iyunun 18-də pandemiya xəstəxanası elan edildikdən sonra H.Mustafayeva öz şöbəsinə qayıdıb. Buradakı xəstələr və zahı qadınlar başqa xəstəxanalara göndərilib. İndi bu binada yalnız COVID-19 xəstələri müalicə olunur.

Media.Az-a müsahibəsində Hicran Mustafayevanın bildirdiyinə görə, bu gün vəziyyət o yerə çatıb ki, hətta ginekoloqlar işə qoşulub və koronavirus xəstələrinin müalicəsinə kömək etməyə başlayıb.

Xəstələr

H.Mustafayeva söyləyib ki, son vaxtlara qədər işlədiyi korpus hələ də boş yerlərin qaldığı yeganə şöbə idi. Lakin bir neçə gündür ki, korpus COVİD-19 xəstələri ilə dolub. Mamalıq və ginekologiya şöbəsində hazırda koronavirusa yoluxmuş 68 nəfər yerləşdirilib, onlardan 14-ü reanimasiyadadır. Xəstələrin heç biri ağciyərlərin süni ventilyasiyası aparatına qoşulmayıb.

“Məsələ burasındadır ki, biz son ana qədər xəstənin traxeyasını intubasiya etməməyə (süni tənəffüs aparatına qoşmamağa – red.) çalışırıq. Yalnız həyati təhlükə olduqda bunu edirik. Mümkün olduğu qədər xəstələr özləri nəfəs almalı, ağciyərlərini məşq etdirməlidirlər, çünki süni tənəffüs aparatına qoşulduqda ağciyər əzələləri işləmir, öz funksiyalarını itirir və digər orqanlar da zərər görür. Süni tənəffüs aparatından çıxmaq çox çətin olur. Dünya təcrübəsinə əsasən, intubasiya olunmuş xəstələrin yalnız kiçik hissəsi özünə gəlir. Xəstələrin, demək olar ki, hamısı Bobrov aparatına bağlı oksigen maskaları ilə nəfəs alırlar. Ağciyərləri nəmləndirilmiş oksigenlə zənginləşdirərək, onlar koronavirus infeksiyasının müalicəsində çox kömək edir və yüngül səviyyədə ağciyər çatışmazlığını müalicə etmək üçün qeyri-invaziv üsuldur.

Reanimasiyada xəstəxanaya kritik vəziyyətdə – norma 100 faiz götürüldükdə 60-65 faiz saturasiya (qanda oksigenin miqdarı - red.), nəfəs darlığı, boğulma və yüksək temperaturla çatdırılan xəstələr var. Adi palatalarda olanlar 80% saturasiya ilə daxil olublar. Ancaq hamısı oksigen maskaları ilə təmin olunur. Daha ağır xəstələr vəziyyətlərinə nəzarəti asanlaşdırmaq üçün digərlərindən ayrı yerləşdirilir.

Bizdə həmçinin ağciyərlərin süni ventilyasiya funksiyasını yerinə yetirən SİPAP cihazlarımız da var. Bu, müəyyən təzyiq altında sabit hava axınını tənəffüs yollarına elastik boru və hermetik burun maskası ilə çatdıran kiçik kompressordur. Biz SİPAP-dan xəstənin intubasiyasından əvvəlki son şans kimi istifadə edirik.

Bu yaxınlarda bizə kritik göstərici sayılan 45 faiz saturasiya ilə 53 yaşlı kişi gətirildi. Protokola görə, onun intubasiya edilməsi lazım idi, amma biz risk etməyə qərar verdik və SİPAP rejiminə müraciət etdik. Xəstəni ağır vəziyyətdən çıxara bildik. Bu gün onun saturasiya səviyyəsi 80%-dir. Gözləri yaşlı adam əli ilə bizə necə minnətdar olduğunu göstərdi. Bu, çox dəyərlidir! Bu insanın tamamilə sağlam həyat tərzi keçirdiyini və xroniki xəstəliklərdən əziyyət çəkmədiyini qeyd etmək vacibdir”, - deyə, H.Mustafayeva bildirib.

Onun müşahidələrinə əsasən, xüsusilə 65 yaşdan yuxarı kişilər, ümumiyyətlə, qadınlarla müqayisədə koronavirusu daha ağır keçirirlər. Pandemiya xəstəxanalarındakı xəstələrin əksəriyyəti məhz kişilərdir.

“Digər xəstəxanalardakı həmkarlarımız təsdiqləyirlər ki, süni tənəffüs cihazına qoşulanların böyük əksəriyyəti kişilərdir. 50 yaşa qədər qadınlar xəstəliyi nisbətən yüngül keçirirlər. Yaşla, xroniki xəstəliklər və zəif immunitetlə əlaqədar xəstəliyin ağır şəkildə keçmə riski əhəmiyyətli dərəcədə artır”, - deyə, həkim vurğulayıb.

H.Mustafayeva xəstəxananın antivirus və antibakterial dərmanlarla, həmçinin antikoaqulyantlar və vitaminlərlə tam təmin olunduğunu da qeyd edib.

İş şəraiti

Anestezioloq-reanimatoloqlar gərgin şəraitdə işləyirlər - səkkiz saatlıq növbə səkkiz saatlıq yuxu fasiləsi ilə əvəzlənir. Hicran Mustafayeva növbəsini iki reanimatoloq - Samirə İsmayılova və Sevinc Bektaşi ilə bölüşür.

Bir qayda olaraq, xüsusi rejimli xəstəxanaların həkimləri doğmalarını və yaxınlarını təhlükəyə atmamaq üçün karantin hotellərində qalırlar. Hicran Mustafayeva xəstəxanaya yaxın yaşadığı, şəxsi nəqliyyat vasitəsindən istifadə etdiyi və tək yaşadığı üçün evində gecələyir. Dediyinə görə, növbətçilik ona həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən ağırdır.

“Qoruyucu sellofan kostyum-skafandrlarda işləmək, sadəcə, dözülməzdir. Çox tərləyirik. Növbənin sonunda onları çıxararkən tərdən islanaraq, kondisionerlərin təsiri altında və ya küçədə soyuqlamaqdan qorxuruq. Bəlkə də, buna görə səsim batmışdı. Kostyumlar birdəfəlikdir, növbə üçün verilir. Növbədə nəsə yeyib-içməyə belə vaxtımız yoxdur.

Ancaq ən çətin şey bütün bunlara psixoloji cəhətdən tab gətirməkdir. Yadımdadır, gecə işdən qayıdarkən məni postda saxladılar. Polis həkim olduğumu bilən kimi salam verdi və işimizə görə təşəkkür etdi. O an göz yaşlarım axdı. Əsəblərim artıq son həddədir... Hərçənd, özümü heç vaxt zəif insan hesab etmirdim. İndi əminliklə deyə bilərəm ki, cəhənnəmi yerdə gördüm...

Tez-tez boğulmaqdan və ölməkdən qorxan xəstələri sakitləşdirmək məcburiyyətində qalırıq. Bəzən təşviş üçün xüsusi səbəb olmadan həkimləri çağırırlar, bizi daha ağır xəstələrdən yayındırırlar. Onlarla danışmaq, izah etmək lazım gəlir. Onları günahlandırmıram, xəstəliyin əsəb pozğunluğuna və qorxuya səbəb olduğunu başa düşürəm. Onlar bizə tərləmiş ikiqat şüşədən baxırlar, qarşısında hansı həkimin olduğunu anlamır, bir baxışı tutmağa çalışırlar... Üstəlik, daim gərgin vəziyyətdəyik, özümüz də yoluxub-yoluxmayacağımızı bilmirik”, - deyə, H.Mustafayeva bildirib.

Həkim koronavirus üçün iki testdən keçdikdən və mənfi cavab aldıqdan sonra iki həftəlik istirahətə gedə biləcəyini söyləyib. Ancaq vaxtından əvvəl geri çağırılmaq ehtimalını da istisna etməyib. Səhiyyə işçilərinin üzləşdikləri risklərdən danışan H.Mustafayeva iyun ayının əvvəllərində bir çox həkimin yoluxduğunu qeyd edib. Onların arasında qoruyucu kostyumlarda işləməyə dözə bilməyərək geyimlərini çıxaranlar da olub. Bir çoxları artıq sağalıb və işinin başına qayıdıb.

“Məlumdur ki, yaxşı qidalanma, bütün infeksiyalar kimi, koronavirusun da profilaktik tədbirlərinə aiddir. Axı, insanın immuniteti birbaşa qidalanmadan asılıdır. Bunu bilən xüsusi rejimli xəstəxana həkimləri imkan daxilində həmin qaydaya riayət etməyə çalışırlar və növbə arasında əlavə olaraq C vitamini qəbul edirlər və bal yeyirlər”, - deyə, həkim bildirib.

İnanmayanlar üçün

İnsanların nəyə görə koronavirusa inanmadığını soruşduqda isə H.Mustafayeva cavab verib ki, inanmayanlar yekunda özlərini pandemiya xəstəxanalarında görürlər. O qeyd edib ki, xəstələrin arasında səhvlərini etiraf edənlər çoxdur. Onun fikrincə, bütün qəbahət maska ​​taxmaq, sosial məsafəni saxlamaq və əl gigiyenası kimi elementar profilaktik tədbirlərə əməl olunmamasındadır.

“Anlayın, koronavirus bu qədər sürətlə yayılır... Yoluxmaq üçün pandemiya xəstəxanasında işləmək lazım deyil, onu supermarketdə də asanlıqla tutmaq olar. Reanimatoloq olduğumu bilən tanışlarım tez-tez yoxlanmaq üçün zəng edirlər. Bəzən biri ilə danışıram və bir neçə gündən sonra onun ağır vəziyyətdə pandemiya xəstəxanasında olduğunu öyrənirəm. Bu, çox qorxuludur!”, - H.Mustafayeva bildirib.

Sonda həkim oxucularımıza simptomlar olmadıqda ağciyərlərin kompüter tomoqrafiyasından keçməməyi tövsiyə edib.

“Bir çoxu özünü sakitləşdirmək xatirinə yoxlamaya yazılır. Axı radiasiya ilə yanaşı, klinikalarda digər xəstələrdən də koronavirusa yoluxmaq mümkündür”, - deyə, Hicran Mustafayeva sözlərini yekunlaşdırıb.

Goyce.az

 


Etiket:
Xəbərlər

16 mart 2024-cü ildə Qərbi Azərbaycan İcmasında Gənclər Şurasının üzvləri ilə görüş keçirilib.

16.03.2024

Niyə məhz Qurbani?

04.03.2024

Meşəli kəndində ailəsi qətlə yetirilən qadın: “Atamı diri-diri yandırdılar, anamı, bacımı güllələdilər” - FOTO

26.02.2024

Milli düşmənçiliyə qarşı etiraz səsini ucaldan ŞƏXSİYYƏT – FOTOLAR

24.02.2024

Qərbi Azərbaycanın rayonları və kəndləri üzrə icma sədrləri və Azərbaycan Respublikasının ərazi vahidləri üzrə nümayəndələrinin 1-ci toplantısı keçirilib

24.02.2024

Qərbi Azərbaycan kəndləri – Cıvıxlı

21.02.2024

Pəmbək. (Göldək)

21.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN - QURBANOV ELŞƏN MAHMUD OĞLU

17.02.2024

Prezidentin andiçmə nitqi: inkişafın yeni “yol xəritəsi”

16.02.2024

BÖYÜK NƏRİMANLILAR SİLSİLƏSİNDƏN YAZIÇI, PUBLİSİST QƏDİR ASLAN 
 

14.02.2024

Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayonunun alimləri ilə görüş keçirilib.

12.02.2024

QOŞABULAQ

06.02.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏRİN 60 YAŞLI MÜRİDİ

16.01.2024

DƏDƏ ƏLƏSGƏR SEVDALI İŞ ADAMI

15.01.2024

60 YAŞIN MÜBARƏK!

15.01.2024

AŞIQ İSLAM YUSİFOV
(1893-1968)

12.01.2024

Milli dövlətçilik tariximizin məğrur lideri

28.12.2023

Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə "Qərbi Azərbaycan yolunda" adlı konfrans keçirilir - FOTOLAR

28.12.2023

GÖYÇƏ MAHALI, BASARKEÇƏR RAYONU. BALA MƏZRƏ KƏNDİNİN QISA TARİXİ

27.12.2023

AZƏRBAYCAN AŞIQ POEZIYASININ GÖRKƏMLİ NÜMAYƏNDƏLƏRİNDƏN BİRİ ŞAİR, USTAD AŞIQ NÖVRƏS İMANIN 120 İLLİK YUBİLEY TƏDBİRİ KEÇİRİLİB

26.12.2023

İLAHİ EŞQİN TƏRCÜMANI

24.12.2023

Müzəffər Ali Baş Komandan, Qarabağın Fatehi, sizi doğum günü münasibətilə təbrik edirk!

24.12.2023

Həsən Xəyallının şeirlərində dini məqamlar. “Qıfılbənd”in təhlili

21.12.2023

BÖYÜK MƏZRƏ - GÖYÇƏ MAHALI

10.12.2023

Dekabrın 7-də Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Vəcihə Səmədova adına Sərgi Salonunda Qərbi Azərbaycan əsilli rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi açılıb.

07.12.2023

Tanınmış hərbi ekspert Telman Qasımov İrəvana səfər edib.    

05.12.2023

HƏYATDA ÖZÜMÜ XOŞBƏXT ADAM HESAB EDİRƏM Ki, HEYDƏR ƏLİYEVLƏ BİRGƏ İŞLƏDİM

04.12.2023

AMEA müxbir üzvü, Basarkeçər rayon icma sədri, professor Nuru Bayramov İnönü Universitetinin “Fəxri Doktoru” seçilib - FOTOLAR.

03.12.2023

 Bax, biz Göyçə torpağındayıq...

29.11.2023

BAKI DÖVLƏT UNİVERSİTETİNDƏ “Qərbi Azərbaycanda türk müsəlman abidələrinin erməni vandallığına məruz qalması” mövzusunda elmi seminar keçirilib - FOTOLAR

25.11.2023

SƏHRADA YALQIZLIQ

25.11.2023

Azərbaycanda ilk dəfə “Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqres keçirilir FOTO

23.11.2023

İcma: Paşinyan hökumətindən azərbaycanlıların Ermənistanda öz dədə-baba yurdlarına qayıdış hüququnu tanımasını gözləyirik

21.11.2023

“Azərbaycan Bayrağı” ordeni və “Vətən uğrunda” medalı ilə təltif olunan - MÜBARİZ QULUYEV BABACAN KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ-FOTOLAR

14.11.2023

Xankəndi şəhərində Vətən müharibəsində əldə edilən Zəfərin üçüncü ildönümünə həsr olunan hərbi parad keçirilib

08.11.2023

Qərbi Azərbaycan İcmasının Basarkeçər rayonu Dərə kənd sakinləri və Dərəli kökənli gənclərlə görüşü keçirilib.

07.11.2023

Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə

31.10.2023

"Azərbaycanlılara qarşı nifrət cinayətləri və nifrət nitqi" hesabatının təqdimatı ilə bağlı konfrans keçirilib.

30.10.2023

Oktyabrın 27-də Qərbi Azərbaycan İcmasında (QAİ) “Ulu Öndər Heydər Əliyev xatirələrdə” kitabının təqdimatı keçirilib.

28.10.2023

“Oğul” filminin rejissoru: “Erməni hərbçilərdən biri Natiqin cəsurluğunu etiraf etdi” - MÜSAHİBƏ

26.10.2023

Nərimanlı gəncləri ilə görüş keçirilib - FOTOLAR

24.10.2023

TANINMIŞ ALİM, İSTEDADLI ŞAİR-PUBLİSİST - RAMİZ HƏSƏNLİ ŞİŞQAYA KƏND İCMASININ SƏDRİ SEÇİLDİ

21.10.2023

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Qüdrətdən səngərli, qalalı dağlar” adlı konsert proqramı keçirilib.

21.10.2023

Erməni dostunun azərbaycanlı yazıçıya hər il yazdığı mesaj: “Axırda...” – Müsahibə

17.10.2023

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevə
Qərbi Azərbaycan İcmasının TƏBRİKİ

17.10.2023

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 15-də Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaldıb və çıxış edib.

15.10.2023

"News.ru" informasiya agentliyi “Səbir və uzaqgörənlik: İlham Əliyev ölkənin ərazi bütövlüyünün bərpası missiyasını necə yerinə yetirdi” adlı məqalə dərc edib.

15.10.2023

Mərhəmlik və mərhəmət nümunəsi

09.10.2023

Qərbi Azərbaycan İcmasında Basarkeçər rayon icmasının üzvləri ilə görüş keçirilib

07.10.2023

TÜRK DÜÇÜNCƏSİ ELMİ VƏ BƏDİİ MÜSTƏVİDƏ

05.10.2023
Bütün xəbərlər