"Müqəddəs Məryəm və Müqəddəs körpə İsa Məsih"... Bu əsərin çox maraqlı tarixçəsi var.

Əsər 1913-cü ildə çəkilib. Vyanada. Həmin sənə Vyanada dünyada bir də təkrarlanmayacaq situasiya yaşanırdı.

Bəşəriyyətin çağdaş tarixinə ən çox təsir edəcək insanlar özləri də bilmədən bir araya gəlmişdilər.

Adolf Hitler, İosif Stalin, Lev Trotski, İosiv Broz Tito və Ziqmud Freyd. Onlar Vyanada bir-birlərinin yaxınlığında idilər.

Bir-birlərindən xəbərsiz, tanımadan.

1913-cü ilin yanvarı.

Vyanadakı Şimal vağzalında, Wien Praterstern-də qatardan düşən sərnişinlər arasında qarayanız, şələ bığlı, əlində ucuz taxta çamadan tutmuş birisi vardı.

Sənədlərinə görə, yunan Stavros Papadopulos idi.

Əslində isə İosif Vissarionoviç Cuqaşvili idi. Bolşevik dostları onu "Koba" çağırırdılar, tarixə isə İosif Stalin kimi düşdü.

Polşanın Krakov şəhərindən Vyanaya gəlmiş "Koba"nın tapşırığı vardı. Vladimir Lenin ona "milli məsələ" ilə bağlı məqalə yazmağı həvalə etmişdi.

Şönbrunner Şlosştrasse küçəsində, marksistlərə rəğbət bəsləyən zadəgan Aleksandr Troyanovskinin mənzilində yaşayan Koba axşamlar Şönbrunn sarayının parkında gəzişirdi.

Belə gəzintilərdən birində o, Adolf Şiklqruber adlı şəxslə rastlaşdı.

Adolf parkın cənubundakı fəvvarənin yanında oturmuşdu və eskiz çəkirdi.

Eskizdə Məryəm ana ilə İsa Məsih vardı.

Tarixə Hitler kimi düşəcək Şiklqruber Vyana İncəsənət Akademiyasına imtahandan kəsiləndən sonra evsizlər üçün sığınacaqda yaşayırdı.

O da axşamlar parkda dolaşmağı sevirdi.

Yenə də günlərdən birində onlar parkda gəzişən pensneli adamı gördülər.

O adam fikrə getmişdi, əlindəki nazik əsanı yelləyirdi.

Ziqmund Freyddi o.

Şönbrunn sarayına aparan yol parkın yanından keçirdi. Həmin yolda Avstriya-Macarıstan imperiyasının varisi, şahzadə ershersoq Frans Ferdinand avtomobilini sürətlə sürməyi çox sevirdi.

Gələn ilin yayında serb tələbə Qavrilo Prinsip Sarayevo şəhərində elə həmin avtomobildə Frans Ferdinandı güllələyəcəkdi. Birinci Dünya Savaşı o hadisədən sonra başlayacaqdı.

... Ershersoqun avtomobilinə gənc xorvat İosip Broz da həsədlə baxırdı. "Mercedes"i sınayacaq sınaqçı-sürücü olmaq üçün Vyanaya gəlmiş 20 yaşlı İosip arvadbaz, jiqolo idi.

O, Vyanada yeni məşuqəsinin evində, həmin xanımın puluna yaşayırdı. Bu pullardan da vətənində qalmış sabiq arvadına aliment ödəyirdi.

Yeni məşuqə hamilə qalanda İosip onu da atacaq, artıq Yuqoslaviya adlanan vətəninə qayıdacaqdı. Və "Tito" partiya təxəllüsü ilə tanınacaqdı.

Vyanada əsrin iki müstəbidi - İosif Stalinlə Adolf Hitler təsadüfən görüşmüşdülər.

20-ci əsrin "ən uzunömürlü" diktatorlarından olan İosip Broz Tito onları görməmişdi, tanımırdı hələ...

Almaniyanın Münhen şəhərində idealist filosof və mizantrop Osvald Şpenqler monumental "Avropanın qürubu" əsərini yazdığı ildə Leyba Davidoviç Bronşteyn nə isə hiss etmişdi.

"Lev Trotski" kimi tanınacaq və bolşevik inqilabının rəhbərlərindən olacaq Bronşteyn 1913-cü ildə yazmışdı:

"Vyanada deyəsən, çox qəribə, hətta mistik hadisələr baş verib. Onları anlaya bilmirəm. Amma hiss edirəm ki, dünyanın məhvərini dəyişəcək adamlar buradadırlar. Sadəcə, bir-birlərini hələ görməyiblər, üzləşməyiblər".

Adolf Şiklqruber "Müqəddəs Məryəm və Müqəddəs körpə İsa Məsih" əsərini tamamlayanda Yozef adlı avstriyalı dostuna demişdi: "Bax, bu əsərdə İsa var. Mən də insanlara yol göstərmək istəyirəm, yeni cəmiyyət qurmaq istəyirəm".

O yol və o cəmiyyət nasizm, milyonların qətl edildiyi vəhşət oldu.

Hələ ki, 1913-cü ildi.

Vyanadakı parkda bir-birlərini tanımayan insanlar dolaşırdılar...

Elçin Alıoğlu

GOYCE.AZ